Stephan Langen: Van Parijs naar planetaire grenzen
Stephan Langen: Van Parijs naar planetaire grenzen
Door Stephan Langen, Hoofd Portfoliomanagement bij ASN Impact Investors
Planetaire grenzen zijn een belangrijk en mooi concept. Maar hoe kunnen wij als beleggers dit principe verwerken in onze selectie en in ons optreden als aandeelhouders?
Het klinkt als een platitude, maar het is een waarheid als een koe: we hebben maar één aarde, dus daar moeten we zuinig op zijn. Dat er grenzen zijn aan wat de planeet ons kan verschaffen aan hulpbronnen als water, vruchtbaar land en schone lucht, weten we al lang.
Meer dan opwarming en biodiversiteit
In 2009 bracht de Zweedse aardwetenschapper Johan Rockström de planetaire grenzen in kaart. Hij formuleerde negen grenzen waarbinnen de mensheid moet opereren om duurzaam gebruik te kunnen blijven maken van de hulpbronnen. Zes daarvan worden al ruimschoots overschreden.
Het charmante van die grenzen is dat ze over meer gaan dan de opwarming van de aarde en het verlies van biodiversiteit. Waterschaarste, verzuring van de oceanen en chemische verontreiniging stellen ook grenzen aan ons (economisch) handelen.
Bedrijfskundig onderzoek blijft beperkt
Onlangs kwam ik onderzoek tegen over hoe het concept van planetaire grenzen is ingebed in bedrijfskundig onderzoek. De conclusie: het onderwerp krijgt weinig aandacht, onderzoekers richten zich vooral op de impact van klimaatverandering. De holistische kijk van planetaire grenzen ontbreekt nog in empirisch onderzoek naar bedrijven.
Dat zie ik ook terug in financieel-economisch onderzoek en de beleggingspraktijk. Het financiële rendementsdenken heeft nog steeds de overhand en is eenvoudig te vertalen in meetbare doelstellingen. Bij duurzame selectie en het formuleren van duurzame beleidskeuzes richten we ons nog vooral op (het beperken van) klimaatverandering en het tegengaan van biodiversiteitsverlies.
Bedrijven afrekenen op zure oceanen
Het heeft de vraag naar data die helpt te bewijzen dat bedrijven daadwerkelijk impact realiseren, enorm doen toenemen. Wat klimaatimpact betreft is hard gewerkt aan een gesimplificeerde methode om dit effect te meten. Voor biodiversiteit is de ontwikkeling wat recenter en is het ook vele malen complexer, om over mensenrechten nog maar niet te spreken.
Het zijn wel noodzakelijke stappen op weg naar beleggen binnen planetaire grenzen. Het testen en overschrijden van die grenzen wordt (nog) niet als externe kosten verwerkt in onze economische systemen, laat staan dat we een individueel bedrijf kunnen afrekenen op verzuring van oceanen of het gat in de ozonlaag.
Planetair akkoord van Parijs
Om die externe kosten in kaart te brengen, is meer onderzoek nodig, bedrijfskundig en financieel-economisch, naar de onderlinge samenhang tussen bepaald economisch handelen en de planetaire grenzen. Nog een stap verder is het meetbaar maken van de invloed van bedrijven op die grenzen. Misschien komt er ooit een 'Planetair Parijsakkoord', waarin we afspraken maken die veel breder zijn dan die over emissies.
Moeten we daarop wachten? Wat voor het klimaat geldt, gaat ook op voor die andere aardse grenzen: naarmate de negatieve impact groter wordt, nemen ook de risico's in rap tempo toe, zeker voor bedrijven met hoge externe kosten die nu nog worden afgewenteld op de planeet en daarmee op de toekomstige generaties.
Aan de slag met planetaire grenzen
Wat mij betreft zijn het risico's waarmee je als belegger nu al aan de slag kunt. Ook binnen een zorgvuldig op basis van duurzame uitgangspunten geconstrueerde portefeuille bieden de principes van planetaire grenzen aanknopingspunten voor nadere analyse. Die mag best grondig zijn, want ik heb het al vaker gezegd: wie écht duurzaam belegt, weet wat hij bezit. Know what you own.
Een bedrijf mag volgens de beschikbare data Paris-aligned zijn, maar handelt het bestuur in het besef dat er meer planetaire grenzen zijn dan de opwarming van de aarde? En doet het zelf onderzoek naar de samenhang tussen de eigen activiteiten, die van toeleveranciers en afnemers en het gebruik van schaarse hulpbronnen? De verwevenheid van de planetaire grenzen vereist een andere manier van denken, buiten de silo's van de eigen keten.
Externe kosten en risico’s ingeprijsd
De belegger die nu al kijkt door die holistische lens van een leefbare planeet, heeft op termijn plezier van een robuuste, toekomstvaste portefeuille. Nu nog domineren economische principes waarin externe kosten niet meetellen, maar die zijn niet voor de eeuwigheid. Vroeg of laat worden planetaire kosten en risico's ingeprijsd.
Wacht dat moment niet af, maar verken de principes achter planetaire grenzen! Laten we samen proberen die aardse grenzen te respecteren!
Stephan Langen is Hoofd Portfoliomanagement bij ASN Impact Investors. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.