Han Dieperink: De nabije verre toekomst
Han Dieperink: De nabije verre toekomst
Door Han Dieperink, geschreven op persoonlijke titel
De snelheid van technologische vooruitgang neemt exponentieel toe. Dit fenomeen staat bekend als de wet van de versnellende rendementen. Hoe geavanceerder een samenleving, hoe sneller ze vooruitgaat, simpelweg omdat ze al verder gevorderd is. Met grote gevolgen voor de economie en financiële markten.
Stel je voor dat een tijdmachine iemand uit 1750 naar 2025 brengt. Iemand uit een tijd zonder elektriciteit, waarin communicatie over lange afstand betekende dat je luid moest schreeuwen of een kanon moest afvuren. Deze persoon zou geschokt zijn bij het zien van onze wereld. Glimmende capsules razen over snelwegen, gesprekken vinden plaats met mensen aan de andere kant van de oceaan, sportwedstrijden worden live gevolgd vanaf duizenden kilometers afstand, en muziekoptredens van 50 jaar geleden worden afgespeeld met één druk op de knop. Onze ’magische rechthoeken’ leggen beelden vast, genereren kaarten en stellen ons in staat om direct met anderen te communiceren.
Vergelijk dit met een tijdreis van 1750 naar 1500. De persoon uit 1500 zou zeker onder de indruk zijn van ontdekkingen in de astronomie en natuurkunde, verbaasd zijn over het Europese imperialisme en zijn wereldkaart moeten bijwerken. Maar voor het dagelijks leven zouden de verschillen veel kleiner zijn. Dit illustreert een fundamenteel principe: de menselijke vooruitgang versnelt. Dit principe staat bekend als de wet van de versnellende rendementen. Hoe geavanceerder een samenleving is, hoe sneller die vooruitgaat, simpelweg omdat ze al verder gevorderd is.
Exponentiële groei
De snelheid van technologische vooruitgang neemt exponentieel toe. De hele twintigste eeuw had in het tempo van het jaar 2000 binnen twintig jaar kunnen plaatsvinden. De vooruitgang tussen 2000 en 2014 staat gelijk aan een volledige eeuw aan ontwikkeling. Tussen 2014 en 2021 is nog een eeuw aan vooruitgang geboekt. In dit tempo zal de 21e eeuw duizend keer zoveel vooruitgang boeken als de vorige eeuw. De wereld van 2050 zal daarom nauwelijks nog herkenbaar zijn. Nu al beschikt de gemiddelde smartphone gebruiker over meer kennis dan de Amerikaanse president – de machtigste man op aarde – begin jaren tachtig had.
Toch hebben mensen moeite om exponentiële groei te begrijpen. We denken in rechte lijnen als het om geschiedenis gaat. We kijken naar de vooruitgang van de afgelopen 30 jaar en projecteren dat door naar de komende 30 jaar. Maar we zouden exponentieel moeten denken. Zelfs een steile exponentiële curve lijkt lineair als je slechts een klein stukje bekijkt. Bovendien verloopt exponentiële groei in S-curves: periodes van langzame groei, snelle groei en afvlakking. Onze ervaring maakt ons koppig over de toekomst. We baseren onze verwachtingen op wat we kennen en hebben moeite om ons exponentiële veranderingen voor te stellen.
Impact op financiële markten
Als we logisch nadenken en verwachten dat historische patronen zich voortzetten, moeten we concluderen dat de komende decennia veel meer zullen veranderen dan we intuïtief verwachten. Geavanceerde beschavingen blijven grotere sprongen maken, totdat ze een sprong maken die het leven zoals we het kennen, volledig verandert. Wat ongeloofwaardig klinkt, kan verrassend dichtbij blijken. Exponentiële vooruitgang heeft ook grote gevolgen voor de economie en financiële markten. Sectoren worden in steeds kortere tijdsbestekken getransformeerd of verdwijnen volledig. Streamingdiensten hebben videotheken vervangen, smartphones hebben losse camera’s en GPS-systemen overbodig gemaakt. Dit tempo zal alleen maar toenemen. De gemiddelde levensduur van bedrijven in de S&P 500 is al gedaald van ongeveer 60 jaar in de jaren ’50 naar minder dan 20 jaar nu. Dit zal verder afnemen, waardoor langetermijnbeleggers moeten herdefiniëren wat ’lange termijn’ eigenlijk betekent.
Traditionele waarderingsmodellen die lineaire groei veronderstellen, worden steeds minder bruikbaar. Hoe waardeer je een bedrijf dat exponentieel groeit of juist bedreigd wordt door exponentiële veranderingen? Bovendien zullen nieuwe industrieën ontstaan rondom technologieën die nu nog in hun kinderschoenen staan of zelfs nog niet bestaan. Denk aan hoe het internet, sociale media en cryptocurrencies nieuwe beleggingscategorieën hebben gecreëerd. Beleggers die begrijpen hoe exponentiële groei werkt, kunnen profiteren van de onderschatting van het groeipotentieel. Investeren in bedrijven die zich snel innoveren en aanpassen, wordt steeds belangrijker. Succes in een exponentieel veranderende wereld hangt af van flexibiliteit en vooruitziendheid.
Exponentiële groei brengt echter ook nieuwe risico’s met zich mee. Cybersecuritybedreigingen nemen toe en algoritmische handel kan marktcrashes veroorzaken. De belangrijkste les voor beleggers is dat het verleden steeds minder als betrouwbare gids dient. In een wereld van versnellende verandering worden aanpassingsvermogen en een open blik cruciaal.
Algemene kunstmatige intelligentie
Momenteel staat generatieve kunstmatige intelligentie volop in de belangstelling. Systemen gebaseerd op generatieve kunstmatige intelligentie verwerken statistische data en kunnen de mens ondersteunen, maar niet vervangen. Om intelligentie op menselijk niveau te bereiken, moet een computer complexe concepten begrijpen, zoals het subtiele verschil tussen verheugd, opgelucht en tevreden.
De sleutel tot algemene kunstmatige intelligentie (AGI) is rekenkracht. Een AI-systeem dat net zo intelligent wil zijn als het menselijk brein, moet een vergelijkbare rekencapaciteit hebben. De Wet van Moore voorspelt dat de rekenkracht van computers elke twee jaar verdubbelt, waardoor AI-systemen exponentieel krachtiger worden.
Dit leidt tot een potentieel explosieve ontwikkeling: kunstmatige intelligentie die zichzelf verbetert tot superintelligentie. Dit begint met AGI, die op menselijk niveau presteert en zichzelf programmeert om beter te worden.
Elke verbetering maakt het systeem slimmer, wat leidt tot een steeds snellere spiraal van groei. Wetenschappers schatten dat AGI rond 2040 wordt bereikt, en de stap van AGI naar kunstmatige superintelligentie (ASI) zou daarna extreem snel kunnen verlopen – mogelijk binnen enkele uren.
Superintelligentie
Een superintelligent systeem zou onvoorstelbaar krachtig zijn. Het zou atomen kunnen manipuleren, veroudering omkeren, ziekten genezen, honger oplossen en zelfs het klimaat beïnvloeden. Tegelijkertijd zou het in staat zijn om alle leven op aarde te beëindigen. Intelligentie is historisch gezien altijd gekoppeld aan macht. Een ASI zou de machtigste entiteit in de geschiedenis van het leven op aarde worden.
Voor beleggers betekent dit dat alle economische regels herschreven kunnen worden. Traditionele aannames over groei, arbeid en kapitaal kunnen fundamenteel veranderen. In een wereld die richting AGI beweegt, wordt aanpassingsvermogen de belangrijkste eigenschap. Succes vereist een voortdurende herbeoordeling van veronderstellingen en investeringsstrategieën.
Exponentiële groei dwingt ons om anders naar de toekomst te kijken. Wat ondenkbaar lijkt, kan veel sneller werkelijkheid worden dan we verwachten. Wie zich weet aan te passen, heeft in deze razendsnelle wereld een voorsprong.