LFDE: Burn baby, burn en Biodiversiteit

19 november 2024

Sinds zijn verkiezing zorgt Donald Trump voor een uitslaande brand in de politiek, in de maatschappij en op de beurzen. Wanneer op 20 januari zijn ambtstermijn officieel begint, slaat het vuur ongetwijfeld ook over naar de economie en de geopolitiek.

De markten zijn nu al in de greep van de vlammen: Amerikaanse largecaps noteerden op 14 november al meer dan 4% hoger dan net voor de verkiezingen, terwijl de wereldwijde index exclusief Amerikaanse aandelen meer dan 2% achteruitging (in Amerikaanse dollar). De rente stijgt daarentegen doordat beleggers voor meer inflatie vrezen, en de dollar wint terrein tegenover alle andere valuta's.

Die algemene ontwikkeling is echter maar een bescheiden kampvuurtje vergeleken met de bosbrand die is opgelaaid op plaatsen waar de wind van de Trumpiaanse revolutie voluit waait. Die treft niet alleen Tesla, dat door de opname van Elon Musk in het team van de aanstaande president een stroomstoot kreeg en in de week na de verkiezingen bijna 40% hoger koerste. Een andere en systemisch veel belangrijker begunstigde is de banksector, waar de grote spelers 11% winst lieten optekenen. Kleinere banken gingen er zelfs 13% op vooruit.

De verklaring ligt voor de hand: Trump belooft volop te snoeien in de regelgeving. Ook al heeft hij over de financiële sector nog niets concreets gezegd, de markt gaat ervan uit dat de prudentiële regels voor banken zullen worden versoepeld, of op zijn minst niet zullen worden verstrengd, zoals het geval zou zijn geweest als de Verenigde Staten hadden besloten om het 'Bazel III'-akkoord te implementeren en de regulering van de banksector aan te scherpen.

Misschien verteren de vlammen zelfs wel een deel van de regelgeving die in de nasleep van de financiële crisis van 2008 werd ingevoerd en in 2010 onder president Obama werd gebundeld in de 'Dodd-Franck'-wet. Die wet vergrootte het toezicht op de banken en verplichtte hen om meer reserves aan te houden om crisissen te kunnen doorstaan en om minder risico te nemen op de markten.

Al tijdens zijn eerste ambtstermijn, in 2018, liet Trump echter een wet aannemen om die verplichtingen af te zwakken. Hij trok meer bepaald de drempel vanaf welke banken onder verscherpt toezicht van de Federal Reserve (de Fed) staan, op van 50 naar 250 miljard dollar aan activa, waardoor daar geen 38 banken meer onder vielen, maar nog slechts 12.

De banken zelf, of in elk geval hun aandeelhouders, zouden een verdere versoepeling ongetwijfeld toejuichen. De vraag is echter of dat ook ten goede zou komen aan de Amerikaanse economie – en bij uitbreiding de wereldeconomie, gezien de sterke verweving van de financiële wereld. Op korte termijn zou er mogelijk een positief effect zijn op de kredietverlening en de investeringen in de economie.

Al heeft de Amerikaanse economie – behalve misschien voor commercieel vastgoed en infrastructuur – momenteel eerlijk gezegd niet echt behoefte aan bijkomende stimuli. Zij krijgt al voldoende steun van Joe Bidens 'Inflation Reduction Act', het historisch hoge begrotingstekort, de groei van bijna 3% en de verwachte renteverlagingen door de Fed. Belangrijker is echter dat het slopen van de brandweringen die Dodd-Franck heeft aangelegd, op langere termijn de kwetsbaarheid van de economie dreigt te vergroten.

Dat bewijzen de problemen die recent opstaken bij regionale banken. Toen begin 2023 de rente werd verhoogd, kwamen enkele kleine en middelgrote banken, die door Trumps hervorming uit 2018 aan minder strenge regels waren onderworpen, in de problemen. Vier instellingen, waaronder Silicon Valley Bank en First Republic Bank, gingen failliet. In enkele weken tijd verloor de index van de regionale banken toen 30%. De schade bleef gelukkig beperkt dankzij de gezamenlijke inspanningen van de grote banken en de Fed, waarna de slinger opnieuw de kant van strenger toezicht op kleine banken uitging.

Heeft Trump iets geleerd uit deze crisis, waar hij met zijn hervorming van 2018 indirect zelf de kiem voor heeft gelegd? Aangezien hij vandaag voluit de kaart van deregulering trekt, valt dat te betwijfelen. Nog erger is dat de weerstand tegen het inperken van het bankenrisico ook Europa kan aansteken. Volgens François Villeroy de Galhau, de gouverneur van de Franse nationale bank, zou Europa namelijk in de verleiding kunnen komen om de implementatie van de laatste delen van de 'Bazel III'-regels uit te stellen om niet te worden weggedrukt door de concurrentie van Amerikaanse financiële instellingen die aan veel minder beperkingen zijn onderworpen.

Een beleid dat de regelgeving op de brandstapel zet zal dus, net zoals 'drill, baby, drill[1] , zeker werken om de economie op korte termijn aan te zwengelen en het begin van Trumps tweede ambtstermijn een warme gloed te geven, maar hoe hoger het vreugdevuur oplaait, hoe meer as er nadien te ruimen zal zijn.