Andy Langenkamp: Waarom Boris Johnson door de Brexit-knieën moet

November 25, 2020

De belangrijkste politicus in het hele verhaal is nu zonder meer de Britse premier Johnson. Voor hem spelen de volgende zes factoren een rol bij Brexit:

• Het persoonlijke vlak.
• De relatie met zijn partij.
• Zorgen over het voortbestaan van The Union.
• Electorale afwegingen.
• De economische gevolgen.
• Het geopolitieke plaatje.

Cummings out

Afgelopen tijd was het weer drama en vuurwerk in Downing Street 10 met het vertrek van Johnsons belangrijkste adviseur en de architect achter de Vote Leave-campagne, Dominic Cummings en zijn kompaan Lee Cain. Cummings was voor een harde Brexit-lijn, wilde het ambtenarenapparaat geheel naar zijn hand zetten en schroomde niet om conservatieve parlementariërs, kabinetsleden en de media te schofferen.

Dat Cummings & co zo lang hun gang hebben kunnen gaan en dat nu door ingrijpen van Johnsons verloofde pas een einde is gekomen aan zijn greep op Downing Street, doet toch de vraag rijzen of de premier wel zelf achter het stuur zit of slechts mee waait met de wind. Is dat laatste het geval, dan hoeft dat voor de afloop van het Brexit-proces helemaal niet slecht te zijn, maar het roept wel twijfels op over hoe het VK de komende jaren verder omspringt met uitdagingen als de coronapandemie, sterk oplopende overheidstekorten, de roep om afscheiding in Schotland et cetera.

Overigens blijft het moeilijk inschatten wat de premier beweegt en wat hij gaat doen. Johnson heeft weinig principiële politieke standpunten. Dit maakt ook dat we niet raar opkijken als hij binnenkort water bij de Brexit-wijn doet.

Rebellerende Tories

Johnson mag in het Lagerhuis een formidabele meerderheid hebben van tachtig zetels, maar zo zal het vaak niet voelen met de vele aanvallen vanuit zijn eigen partij. Het is niet voor niets dat al een paar dagen na Cummings exit aanstalten werden gemaakt om leden van de regering meer bij het besluitvormingsproces te betrekken en om parlementsleden die de afgelopen tijd vervreemd waren geraakt van de premier weer de hand te reiken.

Gebroken Koninkrijk

In Schotland en Noord-Ierland stemde een meerderheid van de kiezers in 2016 tegen EU-uittreding. Als Londen nu aanstuurt op een harde scheiding, zullen de spanningen rondom Noord-Ierland sterk oplopen en de onafhankelijkheidsdrive in Schotland een behoorlijke zet in de rug krijgen.

Geen Britse premier wil aan de basis staan van de verdere afbrokkeling van het al zo verschrompelde rijk. Bezien in het licht van de toenemende afscheidingsgeluiden zal Johnson meer geneigd zijn het Brexit-spel minder hard te spelen.

Electoraal kwetsbaar

Zestig procent van de Britten heeft nu een positieve opvatting over de EU. Ook vindt 64% dat de EU goed optreedt bij het bestrijden van de coronapandemie, terwijl maar 46% dit vindt van de eigen regering. Johnson heeft er dus baat bij om de Brexit in soepele banen te leiden om de aandacht enigszins af te leiden van corona.

Overigens zitten juist op de plekken die de Conservatieven op Labour veroverden veel banen in de industrie, die door een harde Brexit in het geding komen. Johnson kan maar de EU-deur maar beter zo zacht mogelijk achter zich dichttrekken.

Economische ellende gegarandeerd

No-deal Brexit of exit met een overeenkomst, komend jaar zal economisch zwaar worden. Het VK is nu een van de door corona zwaarst getroffen Europese landen. Het land kan de ontwrichting en onzekerheid die volgen op een No-deal Brexit er echt niet bij hebben.

En dan mag Londen pochen met de handelsdeals die het inmiddels al heeft afgesloten met andere landen, qua handelsomvang vallen die deals nog wel mee. En uiteindelijk kan voorlopig niets compenseren voor Europa: ongeveer de helft van alle handel van het VK vindt plaats met landen in de EU.

Wankel op eigen benen

Het blijft opmerkelijk dat Britse Brexit-voorstanders blijven volhouden dat het VK buiten de EU grootser zal zijn dan het binnen de EU kan zijn. Dit druist volledig in tegen het historisch bewijs, dat duidelijk maakt dat Britten altijd innig verstrengeld zijn geweest met het continent en dat ze niet zonder hulp van bondgenoten kunnen om hun grootste uitdagingen te overwinnen. Johnson is geen domme jongen en zal de relaties met het continent innig willen houden, los van alle retoriek.

Alle bovenstaande punten in overweging nemende, zal Johnson uiteindelijk waarschijnlijk eieren voor z’n geld kiezen.

ECR Research publiceert al 40 jaar volledig onafhankelijke analyses op het gebied van asset allocatie, wereldwijde financiële markten, politiek en valuta- & rentemarkten.

Lezers van Financial Investigator kunnen kosteloos kennismaken op www.ecrresearch.com