Han Dieperink: Verdienen aan de klimaatcrisis

19 augustus 2020

Door Han Dieperink, Strategic Partner, Auréus

De uitslag van de Amerikaanse verkiezingen zal vergaande gevolgen hebben voor de aanpak van de klimaatcrisis. De Republikeinen en de Democraten zijn het op veel onderdelen niet met elkaar eens, maar nergens is de polarisatie zo extreeem als in het klimaatdebat.

De Republikeinse partij biedt alle ruimte om de klimaatcrisis te ontkennen, op basis van een onwetenschappelijk soort scepsis. Trump heeft het Klimaatakkoord van Parijs opgezegd en schrapte onder het mom van deregulering zo’n beetje alle milieunormen. Mede door zijn optreden en onder druk van de linkervleugel, zijn de Democraten met een plan gekomen om in 2050 per saldo geen broeikasgassen meer uit te stoten. Het plan heeft veel elementen van de voorstellen van Alexandria Ocasio-Cortez en Bernie Sanders. Voor de vertegenwoordigers van het midden is het eenvoudiger om toe te geven op het gebied van milieu dan om bijvoorbeeld de extreme belastingvoorstellen van de linkerzijde over te nemen. Het klimaatplan van Biden lijkt als twee druppels water op de Europese Green Deal die er ook naar streeft dat de netto-uitstoot aan broeikasgassen tegen 2050 tot nul is gereduceerd.

Gegeven de voorsprong van Joe Biden in de peilingen zitten Europa en de Verenigde Staten na de verkiezingen dus op één lijn voor wat betreft de aanpak van de klimaatcrisis. Deze week presenteert Biden het plan op de Democratische conventie. De komende vier jaar zal er 2 biljoen dollar worden geïnvesteerd in klimaatbeleid. Samen met de Europese Green Deal heeft dat grote gevolgen voor de wereld. Het zorgt voor een nieuwe dynamiek in de geopolitieke situatie in het Midden-Oosten. China zal dan niet langer de zelfbenoemde leider zijn op het gebied van schone energie. China heeft er wel voor gezorgd dat de kostprijs van bijvoorbeeld zonnecellen sterk is gedaald. Wat dat betreft waren de Duitsers met hun Energiewende net iets te vroeg. Door de sterke daling van de kostprijs van alternatieve energie is er veel mogelijk. Door de grote aantallen concurreert alternatieve energie relatief eenvoudig met fossiele brandstoffen. Het plan van Biden gaat uit van de installatie van maar liefst 500 miljoen zonnepanelen en 60.000 windturbines in de komende vijf jaar. Dat zijn aantallen waar ook de oliemaatschappijen wat mee kunnen. Die hebben immers de hoge kasstromen, de ingenieurs en het management om projecten van deze omvang te financieren. Feitelijk is de energietransitie niet goed mogelijk zonder de hulp van de oliemaatschappijen. Dus in plaats van deze bedrijven uit te sluiten, is het beter om door middel van engagement ze te bewegen om voorop te lopen. Er zijn steeds meer tekenen dat ze ook daar wakker zijn geworden. Van de Democraten mogen gebouwen vanaf 2030 per saldo geen CO₂ meer uitstoten, mogen nieuwe auto’s vanaf 2035 niet meer rijden op fossiele brandstoffen en het is mogelijk dat in dat jaar ook energiecentrales netto niets meer uitstoten.

De kans is groot dat de Democraten en de Republikeinen elkaar na de verkiezingen vinden in de noodzaak om te investeren in de Amerikaanse infrastructuur. Trump kwam al met de suggestie om 1 biljoen vrij te maken om wegen en bruggen te verbeteren en om 5G- en een landelijk dekkend breedbandnetwerk uit te rollen. Biden wil in 2030 maar liefst 500.000 laadstations voor elektrische auto’s realiseren. Onderdeel van Bidens plan is ook een vergroening van het elektriciteitsnetwerk, het verbeteren van de waterinfrastructuur en investeringen die steden beter beschermen tegen overstromingen en bosbranden.

Onder Biden zal de Verenigde Staten opnieuw de handtekening zetten onder het akkoord van Parijs. In november 2021 zal de 26^e klimaatcoferentie worden gehouden in Glasgow. Mogelijk dat voor die tijd Europa en de Verenigde Staten al zullen samenwerken op klimaatgebied. China wil graag gezien worden als een wereldleider op het gebied van klimaatbeleid en zal niet willen achterblijven. Het is niet zo dat er op dit moment geen klimaatbeleid wordt gevoerd in de Verenigde Staten. Veel individuele staten besloten hun inspanningen te verdubbelen op het moment dat Trump wegliep van het akkoord van Parijs. In California komt nu 18 procent van alle elektriciteit rechtstreeks van de zon. In het Midden-Westen zijn windturbines populair; wind is daar (zonder subsidie) goedkoper dan fossiele alternatieven. Verder wordt er volop geïnvesteerd in gascentrales die kolencentrales vervangen. Tijdens het presidentsschap van Trump zijn er meer kolencentrales gesloten dan onder welke president dan ook, iets wat hij waarschijnlijk niet zal gebruiken in de verkiezingen. Een kolencentrale stoot twee keer zo veel CO₂ uit als een gasgestookte centrale, ook omdat een gasgestookte centrale beter geschikt is om pieken in het verbruik op te vangen. In de planning van Biden wordt de door gascentrales geproduceerde CO₂ afgevangen en ondergronds opgeslagen, dus elektriciteitsproductie met aardgas blijft ook na 2035 mogelijk. In Texas vereist de winning van schaliegas veel elektriciteit. Een deel van die elektriciteit wordt nu opgewekt met zonnepanelen. Investeerders sluiten lange termijn elektricitieitsontracten met schalieboeren en kunnen concurreren met gasgestookte centrales, want de marginale kosten van zonne-energie zijn nu eenmaal nul.

Vorig jaar steeg de verkoop van elektrische auto’s wereldwijd met 40 procent tot 2,1 miljloen. Toch betekent dat slechts dat 2,5 procent van alle autoverkopen wereldwijd bestaat uit elektrische auto’s. Het is dus geen gemakkelijke opgave om in minder dan 15 jaar op 100 procent uit te komen. Verschillende bedrijven zullen van deze ontwikkeling profiteren. Waarschijnlijker is dat in de energietransitie meerdere wegen naar Rome leiden. Om de doelen te halen zal naast elektrisch, ook andere vormen van duurzame energie(dragers) moeten worden ingezet. Deels moet die technologie nog worden ontwikkeld, dus de maatregelen zullen een impuls zijn voor de innovatie op het gebied van bijvoorbeeld groen waterstofgas, nieuwe types kerncentrales, kernfusie alsook nieuwe methodes om grootschalig energie op te slaan.

Toch lijkt het er nog steeds op dat beleggers de impact van het veranderende klimaatbeleid onderschatten. Veel maatregelen zullen voor een verrassing kunnen zorgen op het moment dat ze worden geïntroduceerd. Reken bijvoorbeeld op een veel hogere belasting op CO₂. Het helpt dan als de carbon footprint van de portefeuille niet te groot is. Die belastingen worden onder andere geheven door de Europese Unie, als dekking voor de eurobonds die worden gebruikt om het corona-herstelplan te financieren. Beleggers kunnen een positieve impact realiseren door te investeren in de versnelling van de energietransitie en het bestrijden van de klimaatcrisis. Tegelijkertijd kunnen ze door de snelle structurele groei, geholpen door ondersteunende maatregelen van de overheid, de komende jaren waarschijnlijk ook nog rekenen op een bovengemiddeld rendement.