Renze Munnik: Eigen mening, eigen succes
Renze Munnik: Eigen mening, eigen succes
Door Renze Munnik, Risk Management Consultant bij Probability & Partners
‘Iedereen doet het zo’ is vaak een argument om geen eigen mening te hebben. Maar zo ontstaan bubbles ook: iedereen volgt elkaar. Niemand denkt meer zelf na. We versterken elkaars gedrag. En degene die wel zelf nadenkt en denkt dat de wereld toch anders in elkaar zit? Die wordt genegeerd of voor gek uitgemaakt. Dat ontmoedigt veel mensen om nog met kritische ideeën te komen. En achteraf, als het fout gegaan blijkt te zijn, stellen we met z’n allen vast dat het toch beter was geweest als we naar die individuen hadden geluisterd. Hebben organisaties bij hun risicomanagement wel voldoende een eigen mening? Ik denk dat hier nog veel winst te behalen is.
Het ‘volggedrag’ zien we ook bij risicomanagement. En dat is misschien nog wel erger. Met goed risicomanagement zou je immers juist het risico van dat gedrag moeten identificeren en aan het licht moeten brengen. Je zou juist de organisatie met z’n neus op de feiten (of risico’s) moeten drukken om zo te voorkomen dat blindelings de massa gevolgd wordt naar de neergang van/na de bubble. Je zou juist het ‘iedereen doet het’-principe aan de kaak moeten stellen. Maar helaas kijken organisaties ook bij risicomanagement al snel naar anderen. Voordat we beleid opstellen en normen bepalen wordt doorgaans direct de vraag ‘wat doen onze peers?’ gesteld. En veelal wordt dat niet enkel als input gebruikt, maar vormt dat direct het eigen beleid.
En die grote leverancier zal het wel op orde hebben, dus daar stemmen we ons beleid maar op af. Hij is zo groot, die doet het dus wel goed. Een stelling die geregeld niet aansluit bij de realiteit.
Daarnaast laten organisaties zich bovenal vaak leiden door uitingen van de toezichthouder. Ze wachten zelfs geregeld tot de toezichthouder komt met zijn visie voordat een eigen mening wordt gevormd. De reactie ‘de toezichthouder vindt dat het moet, dus moeten we het doen’, of (misschien nog erger) ‘de toezichthouder vindt dit goed, dus hoeven we niets te doen’ horen we maar al te vaak. Maar een toezichthouder kijkt naar (uiterste) grenzen. Die kijkt naar wat er minimaal vereist is in algemene zin. Die kijkt niet naar wat voor jouw specifieke organisatie het beste zou zijn. Risicomanagement doe je om grote gevaren te voorkomen. Maar je doet het vooral om jóuw doelstellingen te behalen. En jóuw doelstellingen zijn echt niet altijd de prioriteiten waar een toezichthouder mee bezig is. Het is ook niet de taak van de toezichthouder om te kijken hoe je zaken zo efficiënt mogelijk kan doen. Dus met risico’s als een inefficiënte bedrijfsvoering zul je doorgaans toch zelf aan de slag moeten gaan.
Risicomanagement is je eigen verantwoordelijkheid. Maar door die verantwoordelijkheid te nemen, zelf stil te staan bij hoe dit het beste kan en zelf keuzes daarin te maken, creëer je ook je eigen vrijheid. Als je zelf met een goed uitgewerkt framework komt dat je kunt uitleggen en aantonen, zal de toezichthouder daar alleen maar blij mee zijn. Zo bepaal je zelf welke kant je organisatie opgaat. Misschien dat het niet altijd zo door organisaties wordt ervaren, maar goed ingericht risicomanagement gebruik je om je organisatie te sturen en te helpen; niet om te remmen of een externe partij mee te pleasen. Zo kan je er zelf voor zorgen dat je uit de problemen blijft en je doelstellingen behaalt. Anderen hebben andere doelstellingen. Anderen kunnen (collectief) fouten maken die je ook maakt als je niet zelf na blijft denken. Stap af van het ‘iedereen doet het zo’-principe en neem veel meer tijd en moeite om een eigen beleid te bepalen en eigen normen te stellen. En ga daar dan maar de discussie mee aan met een peer of een toezichthouder die kritische vragen heeft. Dat maakt het alleen maar beter. En ga die discussie maar aan met die leverancier die nu moet gaan voldoen aan jou eisen. Dat verbetert ook zijn kwaliteit. Het kost wat meer moeite, en misschien vind je het spannend om zelf normen te stellen, om af te wijken van de mening van anderen. Maar afwijkende meningen hebben bij de grootste crises vaak geleid tot veel minder schade. Door af te wijken van de massa ontloop je een concentratierisico. En er is nog nooit iets vernieuwends voortgekomen uit mensen die de massa volgen. Neem je eigen verantwoordelijkheid en creëer daarmee je eigen succes.
Probability & Partners is een Risk Advisory Firm die geïntegreerde risicomanagement en kwantitatieve modelleringsoplossingen biedt aan de financiële sector en aan data-gedreven ondernemingen.