Fons Lute: Bitcoin – het zwartste betaalsysteem
Fons Lute: Bitcoin – het zwartste betaalsysteem
Door Fons Lute, Partner bij KKL Partners
Het volgen van de koers van Bitcoin en andere cryptocurrencies was tot nu toe intrigerend voor elke belegger. Valt het doek voor cryptocurrencies na de inleg door Elon Musk en zijn onverwachte afscheid ervan?
De meest recente rally en koersval zijn vooral te danken aan Elon Musk. Bitcoin leek al meer institutionele acceptatie te krijgen. Maar Elon Musks participatie was een duidelijke katalysator. Hij zag toegevoegde waarde ervan in het betalingscircuit rondom Tesla.
Klanten van Tesla zouden in de nabije toekomst ook met Bitcoin kunnen betalen. Dat signaal en de participatie van Musk in Bitcoin veroorzaakten een enorme koersstijging. Het leek een bevestiging van eerdere berichten waarin een koerspotentie van Bitcoin van $ 140.000 werd genoemd.
De blockchain als boekhoudmethodiek
Wat maakt Bitcoin en andere cryptocurrencies nu eigenlijk zo uniek? Een overtuigend antwoord op die vraag heb ik tot nu toe niet kunnen vinden. Ergens in 2017 stuitte ik op een collegepresentatie uit 2014 over cryptofinance die professor Campbell Harvey van Duke University op het internet had geplaatst.
In zijn lange document legde Harvey uit dat de kracht van cryptofinanciering vooral schuilt in het gebruik van de blockchain. Dat is een uniek virtueel grootboeksysteem waarin elke transactie ondubbelzinnig en voor de eeuwigheid wordt vastgelegd. Dat systeem garandeert lage transactiekosten, waarborgt privacy, elimineert fraude en is niet digitaal te kraken.
Er zijn daarom grote voordelen als betaalmiddel in het internationale betalingssysteem. Alles draait daarbij om de blockchain, als ingenieuze, universele en virtuele boekhoudmethodiek.
Verlagen van transactiekosten
Concrete voordelen van toepassing zouden liggen in het verlagen van transactiekosten. Het universele grootboeksysteem zou het gebruik van transactievastlegging en -verificatie aanzienlijk verlagen. In het traditionele handelsverkeer kunnen die kosten circa 3% van de transactiewaarde omvatten, waarop via de blockchain toepassing flink kan worden bespaart.
Bij eenvoudige transacties, zoals het kopen van sportschoenen of laptops, levert dat geen voordeel op. Maar bij het kopen van auto’s, schepen of kapitaalgoederen kan de besparing materieel zijn.
Dat had Elon Musk ongetwijfeld voor ogen toen hij zijn waardering voor betalen in Bitcoin bij de aanschaf van Tesla’s naar buiten bracht. Hoe hij die voordelen dan precies zag heeft hij niet echt toegelicht. Maar met het online bestellen van een Tesla en daarna laten (aan)betalen via Bitcoin schakelt Tesla zonder twijfel financiële instellingen uit.
‘safe haven’-effect
Erg veel meer concrete voorbeelden van effectief gebruik van cryptocurrencies zijn er tot op heden niet. Dat maakt het zo sterk oplopen van de waarde ervan bijzonder. Want nog steeds ontbreekt het aan een concrete rechtvaardiging voor die hoge waarde vanuit aantoonbare inzetbaarheid in de internationale handel.
Vooralsnog wordt het vooral verklaard door het ‘safe haven’-effect: Bitcoin als vervanger voor de unieke plaats van goud als vluchthaven voor spaarders en beleggers. Dat kan een verklaring zijn, hoewel het koersrisico hoog is.
Daarnaast blijven cryptocurrencies schimmig zolang zij buiten het normale financiële toezicht vallen. Internationale witwaspraktijken vinden een uitweg via cryptocurrencies, wat afbreuk doet aan het argument van het veilige oppotmiddel.
Meest energieverslindende activiteit
Zoals met elke technologische innovatie het geval is, moet bij de toepassing van cryptocurrencies de vraag gesteld worden of de uit optelsom van zichtbare en onzichtbare voor- en nadelen voor de samenleving als geheel welvaartswinst ontstaat. Tegenover de genoemde maatschappelijke baten staan de maatschappelijke kosten van het enorme energieverbruik.
Het produceren van cryptocurrencies en het bijwerken van transacties in het virtuele grootboeksysteem geldt op dit moment al als de meest energieverslindende activiteit ter wereld. Deze ontwikkeling staat haaks op het mondiale streven van de energietransitie naar bronnen van duurzame energie. Het leidt tot een maatschappelijke kostenpost die onacceptabel hoog is.
Wereldwijd behoren de virtuele mijnwerkers die Bitcoins en andere cryptocurrencies delven tot de ergste vervuilers. Zij delven in gebieden waar elektriciteit goedkoop geproduceerd wordt en dat zijn heel vaak gebieden waarin het via kolencentrales wordt opwekt. Dat maakt cryptocurrencies tot zwartst denkbare vorm van geld.
Natuurlijk kunnen de delvers vergroenen door de energie uit herwinbare bronnen te putten. Maar dan concurreren zij met de mensheid die af wil van fossiele brandstoffen door over te schakelen op herwinbare energie.
Verkoop van CO2-emissierechten
Hier komt Elon Musk weer in beeld. Hoe kan het zijn dat deze zonnekoning van innovatie binnen zes maanden Bitcoin omarmt en vervolgens laat vallen? Zeker, hij zal eraan hebben verdiend. Maar er is iets anders. Elon Musk haalt zijn winst met Tesla vooral uit de verkoop van CO2-emissierechten.
Met zijn schone Tesla’s genereert hij emissierechten die hij vervolgens verkoopt aan vervuilende ondernemingen. Zij kopen deze rechten ter compensatie van de vervuiling die zij veroorzaken.
Musk zal zich hebben gerealiseerd dat vroeg of laat er een belasting geheven gaat worden op het werken met cryptocurrencies. Immers: de vervuiler betaalt. Als Tesla de klanten wil laten betalen in Bitcoin zal Tesla vroeg of laat bestraft worden voor het bijdragen aan de vervuiling.
Dat kan worden afgekocht met… CO2-emissierechten! Met zijn Tesla delft Elon Musk CO2-emissierechten die hij vervolgens moet inleveren vanwege zijn betalingsactiviteit via Bitcoin. Volkomen zinloos, dus.
Resteert de vraag welk alternatief oppotmiddel de laagste maatschappelijke kosten veroorzaakt: goud of cryptocurrencies?
KKL Partners is een European Pension & Insurance Solutions Provider die een brugfunctie vervult tussen actuele behoeften van institutionele beleggers en hoog gekwalificeerde producten die zorgvuldig zijn geselecteerd onder internationale vermogensbeheerders. Het artikel is een opinie van de schrijver en bevat geen advies of anderszins waaraan rechten kunnen worden ontleend.