Rens Borsje: To hedge, or not to hedge, dat is de grote vraag

2 januari 2024

Door Rens Borsje, Senior Risk Consultant bij Probability & Partners

Naast dat je je in 2024 zorgen kan maken over klimaatrisico, de Solvency II-update, inflatie, DORA, de Wtp etcetera, zijn er ook nog onderwerpen als renterisico's en -verwachtingen en volatiliteit. Die wil ik graag eens nader bekijken voor het komende jaar.

Het begint met je risk appetite. Heb je langlopende verplichtingen zoals een levensverzekeraar of een pensioenfonds die heeft? Dan zijn de afgelopen twee jaar een welkome afwisseling geweest ten opzichte van de jarenlange naar beneden kruipende rentes. Na een sterke rentestijging zien we nu echter de verwachting dat de voorkant van de curve al naar beneden komt en ook het 10-jaars punt is de afgelopen drie maanden ongeveer een procentpunt gezakt. Nu moet je je afvragen, hoe comfortabel voel je je met dit openstaande risico als we uitgaan van een rentescenario met renteniveaus zoals in 2021?

Lagarde en haar collega-centrale bankiers hebben het einde van de rentestijgingen al aangekondigd nu de inflatie beteugeld is en in 2025 het inflatiedoel van ongeveer 2% bereikt wordt. Amerika loopt weer iets voor, het Verenigd Koninkrijk wellicht wat achter, maar ook in Europa gaan we naar verwachting eind dit jaar de eerste dalingen van de beleidsrente zien. Wellicht is dit iets te voorbarig, zoals Pim Poppe iets meer dan een maand geleden al schreef − de inflatie lijkt immers nog niet helemaal onder controle − maar dit is de richting die gegeven wordt. Voor het eerst sinds tijden is er weer ruimte voor divergentie tussen het beleid van de verschillende centrale banken.

Volatiliteit is het tweede onderdeel van deze puzzel. Vergelijkbaar met de rente zelf, is de volatiliteit − gerealiseerd en in de markt verwacht − flink hoger dan tijdens de stabiele rentedalingen tot en met 2021. Dit maakt het belang van hedgen duidelijk omdat de schokken veel groter en mogelijk pijnlijker kunnen zijn. De potentiële schokken en events die dit jaar al op de planning staan, zijn aanzienlijk:

• Geopolitieke onzekerheid: Ondanks meerdere aanhoudende oorlogen en oplopende spanningen, in bijvoorbeeld Taiwan, is de markt redelijk stabiel en gewend geraakt. Hier is mijn inziens nog ruimte voor een correctie.
• Trump 2024: Hier is het laatste woord nog niet over gesproken. Mogelijk nog eens vier jaar Trump in Amerika zal in ieder geval de globale volatiliteit niet verminderen.
• Europese politieke klimaat: We zien, ook in ons land, veel verschuiving. Het is nog onduidelijk wat hiervan het effect is op het economische klimaat en de stabiliteit van het beleid.
• Klimaatrisico: Naast mogelijke klimaatgedreven rampen − zie het huidige hoge water in ons kikkerlandje − kunnen ook de opgelegde regelgeving voor afremming of divergentie zorgen.
• ECB balans: Naast de beleidsrente heeft de ECB nog een gereedschap tot haar beschikking. Tot nu toe is hier weinig over gecommuniceerd, maar het versneld of vertraagd afbouwen van de balans kan meteen veel impact hebben op het midden en achtereind van de rentecurve.
• Kredietcrisis: Dankzij de haast onuitputtelijke corona-stimulus-pakketten zijn er minder dan van tevoren verwacht bedrijven omgevallen. Echter, nu deze ondersteuning is ingetrokken en het terugbetalen moet beginnen, wordt duidelijk dat ook hier ruimte is voor correctie.
• Generatieve AI-revolutie: Ik verwacht niet dat in 2024 al de wereld compleet verandert, maar zoals veel technologische revoluties zal het ongetwijfeld sneller gaan dan verwacht.

Hierboven staan alleen nog maar risico’s en potentiële events beschreven die (mij) nu bekend zijn, en zegt dit dus niets over extra verrassingen. Nu rest de vraag natuurlijk hoe daar mee om te gaan. Als je tevreden bent met de huidige rente en je je avontuurlijk voelt kan je wat upside verkopen in de vorm van swaptions of caps. Vanuit een risk management-perspectief zou ik echter aandacht besteden aan de volgende onderwerpen.  

• Beschouw je RAS (risk appetite statement) en hoe dit overeenkomt met je huidige posities en gevoeligheden.
• Bekijk je balans holistisch maar ook per onderdeel om de juiste focus te leggen.
• Rentegevoeligheid: Parallelle gevoeligheid en simpele duratie is niet gedetailleerd genoeg. Kijk in meer detail naar je exposure per jaar of bucket.
• Convexiteit is net als vorige jaren erg belangrijk. Wees je bewust waar deze niet lineaire risico’s zich bevinden in je balans en monitor dit met een hogere frequentie dan normaal. Een goed voorbeeld hiervan is je hypotheekportefeuille. Tot 2022 en 2023 was er sprake van lage aflossingen en sloeg dit om naar extra hoge aflossingen en een kortere rentegevoeligheid als gevolg van dalende rentes en meer doorstroom in de huizenmarkt.

Al met al lijkt 2024 een heel interessant jaar te worden. Ook vanuit een risk management-perspectief. Om terug te komen op de titel en de hoofdvraag: het belangrijkste is dat je moet vaststellen waar je je comfortabel bij voelt, oftewel wat je risk appetite is. Als je minder gevoelig wilt zijn voor mogelijk grote en meer schokken met een negatieve impact, vergeleken met vorige jaren, dan voelt wat meer hedgen zo gek nog niet.

Probability & Partners is een Risk Advisory Firm die geïntegreerde risicomanagement en kwantitatieve modelleringsoplossingen biedt aan de financiële sector en aan data-gedreven ondernemingen.