Amba Zeggen: Ode aan de natuur

6 april 2021

Door Amba Zeggen, Lead Risk Culture and Behavior, Probability & Partners

Wat kan de financiële sector leren van de natuur? Niets, is waarschijnlijk het eerste wat je te binnen schiet. Hoezo hebben bomen, bloemen en bijtjes iets te maken met strategische asset allocatie en kapitaalmanagement? Veel meer dan je denkt.

Wees niet bang, dit wordt geen ‘praten tegen bomen-verhaal’ over geheimzinnige beleggingsadviezen van een oude beukenboom. Maar juist een analyse gebaseerd op ontwerpprincipes uit de permacultuur. Een uitstekende leidraad voor de financiële sector om van te leren.

Permacultuur-principes

Het adagium van Patrick R. Vickers, autoriteit op het gebied van permacultuur, vat de te leren lessen prachtig samen: ‘Live as though you’re going to die tomorrow but farm as though you’re going to live forever’. Vervang het woord ‘farm’ door bank of verzekeraar of, doe eens gek, private equity en klaar is kees.

Als je elk besluit langs deze meetlat legt, komen oude vertrouwde pilaren zoals het kortetermijndenken vanzelf in een ander daglicht te staan. Immers als je horizon oneindig is, is het minder interessant hoeveel winst je volgend kwartaal denkt te behalen. De vraag, hoe kun je ervoor zorgen dat je er over vijftig of honderd jaar nog bent, wordt dan veel belangrijker.

Zelfreguleringsprincipe

Een van de makkelijk te begrijpen en te kopiëren principes is het zelfreguleringsprincipe: ‘Gebruik zelfregulering en accepteer terugkoppeling’. Zelfregulering binnen de permacultuur betekent dat systemen zichzelf kunnen bedruipen door te leren van positieve en negatieve terugkoppeling binnen het systeem.

Door bijvoorbeeld te veel te oogsten verliest een bodem zijn vruchtbaarheid en biodiversiteit. De volgende oogst zal stukken minder zijn. Om het om te buigen moet je dus opzoek naar een effectieve balans tussen oogsten en behoud van bodemkwaliteit. Het systeem kan zichzelf steeds bijsturen door de terugkoppeling te gebruiken.

Geen ego’s

Een ander belangrijk onderdeel van zelfregulering via permacultuur is het hanteren van een langetermijnhorizon, vrij van egocentrisme. Keuzes die je vandaag maakt beogen een positieve impact op toekomstige generaties. Of zoals de oude Grieken zeiden: ‘A society grows great when old men plant trees in whose shade they know they will never sit.’

Hoe moet je dat vertalen naar een asset manager? Heel simpel, organiseer je eigen feedback en doe er ook iets mee. Er zijn genoeg bronnen aan te wijzen van klanten, medewerkers en andere betrokkenen die feedback geven over het handelen en doen van een organisatie. En laat je bij keuzes (ook) leiden door niet egoïstische motieven. Kortom wat hebben andere stakeholders aan de keuzes die jij maakt?

Diversiteit

Een ander principe die zo te kopiëren is naar de financiële sector is het belang van diversiteit. Landbouw op basis van één soort gewas klinkt als een slecht plan en dat is het ook. De Ierse hongersnood van halverwege de achttiende eeuw is een goed voorbeeld van waarom diversiteit van gewassen belangrijk is.

De Ierse bevolking was tweehonderd jaar geleden afhankelijk van slechts één soort aardappelplantje. Een plantenziekte met een verwoestend effect op juist deze aardappelplant veroorzaakte een totaal mislukte oogst. Een miljoen mensen stierven van de honger en nog eens een miljoen mensen emigreerde. Het probleem van de Ierse landbouw destijds was de focus op één soortgewas oftewel geen diversiteit.

Het diversiteitsprincipe is één-op-één te vertalen naar de financiële sector. In eerste instantie naar een van de belangrijkste beleggingsstrategieprincipes. Namelijk portefeuillediversificatie. Iedereen snapt dat het oliekoekendom is om al je kapitaal te investeren in één productsoort. Dat wisten we al.

Maar ook de diversiteit van een organisatie en met name daar waar de besluiten worden genomen, is belangrijk. Niet slechts één visie of denkrichting overheerst. Keuzes worden fijn geslepen aan diverse inzichten.

Nog meer principes

Zo zijn er nog meer principes die je concreet kunt vertalen naar de financiële sector. Zoals het creatief kunnen reageren op veranderingen. En dat geen sprake is van ongebreidelde groei in een gezond systeem. Zorg voor samenwerking tussen verschillende onderdelen. Voorkom denken in hokjes en verder moeten keuzes altijd leiden tot meerwaarde.

Op de website www.permacultuurnederland.org en Permacultuur Magazine, kun je alle principes van permacultuur rustig nalezen (en toepassen). Van het ‘wroeten in de aarde met principes’ kunnen we dus ontzettend veel leren in de financiële sector. Het eerste zaadje is hopelijk hiermee gepland.

Meer columns van Amba Zeggen