San Lie: Myanmar onder het vergrootglas

13 april 2021

Inmiddels neemt de internationale druk op het land toe. Zo hebben veel landen, waaronder Nederland en de andere EU-lidstaten, internationale gremia en maatschappelijke organisaties het land opgeroepen het geweld van het leger tegen ongewapende burgers te staken. Ook de Veiligheidsraad van de VN heeft zijn zorgen uitgesproken over de snel verslechterende situatie in het land. Tot sancties is de Veiligheidsraad echter niet overgegaan. Dat zal ook niet snel gebeuren, gezien de militaire en economische steun van twee van de vijf Veiligheidsraadleden, China en Rusland.

De vraag in dat kader is hoe effectief sancties überhaupt zijn. Daarover zijn de meningen verdeeld. Want raak je daarmee niet juist de bevolking in plaats van het militaire regime? Ten tijde van de eerdergenoemde militaire dictatuur verarmde het land snel. Een gevolg van de economische sancties in combinatie met economisch mismanagement door de overheid. Protesten van de bevolking werden regelmatig de kop ingeslagen en het duurde tot 1988 voordat prodemocratische krachten voet aan de grond kregen.

Ook beleggers hebben een rol te spelen in het conflict

Beleggers worstelen nu met de vraag hoe met deze situatie om te gaan. Je wilt immers geen banden met de overheid (lees: leger), maar tegelijkertijd wil je de lokale bevolking ook niet in de steek laten. Een duivels dilemma.

Voor ons was de staatsgreep aanleiding om ons beleggingsuniversum tegen het licht te houden. Naast een aantal uitstaande leningen in twee microfinancieringsinstellingen, MFIL en Proximity, hebben wij bedrijven in ons beleggingsuniversum die actief zijn in Myanmar. Denk aan telecomproviders en toeleveranciers van kledingmerken. De primaire vraag die we ons stelden, is of we exposure hebben naar bedrijven die banden hebben met het leger van Myanmar. Wij willen namelijk niet belegd zijn in bedrijven die geassocieerd worden met mensenrechtenschendingen.

KDDI versus Ericsson

Dat bleek er één te zijn: de Japanse telecomoperator KDDI. Het bedrijf heeft sinds 2014[1] een partnerschap met Myanmar Post and Telecommunications (MPT), dat in staatseigendom is. KDDI is er ook actief via een dochteronderneming.

KDDI hadden we al sinds de vroege zomer van 2019 onder het vergrootglas. Op 21 juni van dat jaar sloot de - toen nog democratische - regering van Myanmar het internet af van acht townships in de staten Rakhine en Chin. In dat gebied heerst een gewelddadig conflict heerst tussen de Myanmarese overheid en de Arakan Army (een etnische separatistische beweging). In de loop van 2020 vond er een verdere uitbreiding plaats van gebieden waar het internet werd afgesloten. Het afsluiten van het internet is in strijd met internationale mensenrechten vanwege het recht op vrijheid van meningsuiting, internetvrijheid en persvrijheid.

Daarnaast werden door de overheid meer dan 200 websites geblokkeerd. Bij een aantal hiervan gaat het om onafhankelijke media (veelal gelieerd aan etnische minderheden) die werden beschuldigd van het verspreiden van ‘fake news’. Deze media zijn echter belangrijk voor etnische minderheden, die veelal de Birmese taal niet spreken ofwel de Birmese media niet vertrouwen. Door het blokkeren van deze websites wordt er geen verslag meer gedaan van misdaden die het overheidsleger begaat tegen de lokale bevolking en heeft de bevolking bovendien geen toegang meer tot berichtgeving rondom COVID-19.

Engagement in de praktijk

Naar aanleiding van bovenstaande beperkingen zijn wij engagementgesprekken aangegaan met KDDI. Ditzelfde hebben we gedaan met sectorgenoot Ericsson, ook actief in Myanmar.

We ervaarden een frappant verschil tussen hoe beide bedrijven aankijken tegen de situatie ter plekke:

• KDDI lijkt de risico’s op het schenden van mensenrechten niet te (h)erkennen. Het bespreekt deze niet met MPT en heeft ook geen contact hierover met NGO’s in Myanmar. Het bedrijf voert simpelweg wetgeving uit.
• Ericsson reageert op een heel andere manier. Het bedrijf is in gesprek met zijn lokale leveranciers en laat zich door NGO’s informeren over de situatie in het land. Ericsson erkent de risico’s en laat zien hier op te anticiperen. Ook heeft het, in tegenstelling tot KDDI, een verklaring ondertekend van bezorgde bedrijven actief in Myanmar.

Op basis hiervan hebben wij op 10 februari van dit jaar besloten KDDI af te keuren en daarmee te verwijderen uit ons beleggingsuniversum. Ericsson blijft in ons beleggingsuniversum gehandhaafd.

Dilemma

Wij realiseren ons dat het verkopen van een positie dan wel het verwijderen van een bedrijf uit ons universum niet altijd de oplossing is. Je verliest immers je positie aan tafel en kan niet meer stemmen op aandeelhoudersvergaderingen. In het geval van KDDI waren we er echter al snel van overtuigd dat verder engagement weinig zin had en dat afscheid nemen de enige optie was.

Met Ericsson daarentegen zullen we in gesprek blijven en het bedrijf blijven stimuleren om hun invloed uit te oefenen op de verbetering van de situatie in Myanmar. Wellicht een druppel op de gloeiende plaat, maar hopelijk wel een die de situatie ter plekke (iet)wat kan verbeteren.

San Lie is Hoofd Portfoliomanagement bij ASN Beleggingsfondsen. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.

 

Meer columns van San Lie