Anton Wouters & Raymond de Kuiper: Een nieuwe ketenregisseur met ambitie

19 december 2022

Onlangs droeg Anton Wouters binnen BNP Paribas Asset Management de verantwoordelijkheid voor advies en solutions aan Nederlandse institutionele cliënten over aan Raymond de Kuiper. Wouters gaat met pensioen en De Kuiper heeft het stokje met nieuw elan en nieuwe ambities overgenomen. Een mooi moment voor een dubbelinterview over de overdracht, het nieuwe pensioenstelsel, balansmanagement, duurzaamheid én wat een goede solution provider in de huidige snel veranderende wereld moet kunnen bieden.
 
Door Harry Geels

Kunnen we dit interview beschouwen als een ‘exit-entry’- of ‘handover’-gesprek?

Anton Wouters: ‘Ja, zo zou je het kunnen noemen, al zou ik ook wel graag onze visie delen op een aantal belangrijke ontwikkelingen die nu spelen bij Nederlandse pensioenfondsen en verzekeraars, zoals het nieuwe pensioenstelsel, LDI en duurzaamheid. Maar wellicht is het goed om eerst even de bredere organisatie te schetsen. Multi Asset, Quantitative and Solutions (MAQS) is een onderdeel binnen BNP Paribas Asset Management, waar Solutions & Client Advisory onder valt en waarvan ik jarenlang het Hoofd ben geweest.

Nu ik met pensioen ga, draag ik voor wat betreft Nederland het stokje over aan Raymond. Eerder heb ik de verantwoordelijkheid voor het internationale Solutions & Client Advisory Team overgedragen aan Lucien Carton. Raymond gaat zich richten op het aanbieden van innovatieve beleggingsoplossingen voor Nederlandse cliënten, op oplossingen die niet-standaard zijn. Hij laat zich in die rol graag betitelen als ‘driven commercial value chain leader in executing and implementing (Re)Insurance, Investment and Capital solutions’, maar dat moet hij zelf maar uitleggen.’

Raymond de Kuiper: ‘Ja, inderdaad, ik zie het proces als een integrale keten, van beleggers tot oplossingen, van cliëntadvisering tot implementatie, waaruit de cliënt zijn deeloplossingen of blokken kan kiezen. Wij kunnen als vermogensbeheerder in de gehele keten waarde toevoegen, dus niet alleen sec in het beheren van vermogen. Het is belangrijk te weten dat het Solutions & Client Advisory Team zelf geen geld beheert. Ons advies is agnostisch, zowel ten aanzien van onze eigen beleggingsproducten als die van externe aanbieders. Een van de afdelingen, noem het een blok uit de keten, die onze afdeling bijvoorbeeld kan inschakelen, is FundQuest, dat aan managerselectie doet. Deze afdeling werkt overigens net als vele andere in onze organisatie ook voor buitenlandse cliënten.

We zouden de titel ‘value chain leader’ uit mijn eerdergenoemde functieomschrijving ook wel met ‘ketenregisseur’ kunnen vertalen. Het is wellicht goed te melden dat ik erg blij ben om deze functie over te nemen. Ik heb zo’n twintig jaar geleden bij ABN AMRO dit vak van onder anderen Anton geleerd. En toen ik rond 2006, na ongeveer tien jaar in Londen gewerkt te hebben, op zoek was naar een nieuwe uitdaging in Nederland, heb ik een keer gezegd dat als Antons functie beschikbaar zou komen, ik die graag zou overnemen. Door het pensioen van Anton is dit na een gedegen interviewproces werkelijkheid geworden.’

Het komt onder het nieuwe stelsel vooral aan op de uitlegbaarheid van de resultaten en de inzichtelijkheid van de toekomstige koopkrachtscenario’s.

Hoe staat het met jouw ambities in je nieuwe functie?

De Kuiper: ‘Onze cliëntenportefeuille wordt nu voornamelijk gedreven door pensioenfondsen, maar onze verschillende vormen van dienstverlening en oplossingen zijn ook geschikt voor andere sectoren, zoals verzekeraars, corporates en family offices. Ik heb in het verleden bij en voor diverse (her)verzekeraars gewerkt en kan de expertise die ik daar heb opgedaan in mijn nieuwe functie prima toepassen. In andere landen bedienen we dit soort sectoren vaker en we kunnen de ervaring en kennis die daar is opgedaan hier ontsluiten. Mijn speerpunt is dus iets breder: Nederlandse financials. Het Europese team bestaat uit mensen met een goede mix aan achtergronden, waardoor een breed palet van cliënten kan worden bediend. Vooral de kleinere en middelgrote verzekeraars zijn een interessante doelgroep. We kunnen hen niet alleen helpen met het vinden van de juiste beleggingen, maar ook met balansmanagement. We hebben binnen de groep ook een afdeling die zich, rekening houdend met de Solvency II-regels, specifiek richt op het construeren en managen van beleggingsportefeuilles van verzekeraars, inclusief illiquide assets, zoals private debt en real assets. Er is ook sprake van een overlap tussen verzekeraars en pensioenfondsen. Diverse levensverzekeraars hebben bijvoorbeeld pensioenboeken gekocht.’

Aan een aantal actuele thema’s kennen jullie veel gewicht toe, zoals het veel besproken nieuwe pensioenstelsel. Wat is jullie visie daarop?

Wouters: ‘Er vinden veel discussies plaats over het nieuwe stelsel. De kern hiervan laat eigenlijk zien wat er mis is met het oude stelsel. Jarenlang werd er geklaagd over de steeds lager wordende rente die zelfs tot kortingen leidde, terwijl de pensioenfondsen steeds rijker werden. Door het huidige slechte beursklimaat is een deel van het pensioenvermogen weer verdampt, maar nu kunnen we door de sterk gestegen rente weer indexeren. Het oude stelsel is daarom eigenlijk niet meer uitlegbaar en houdbaar. Onder het nieuwe stelstel krijgt iedereen een eigen potje, waarbij de deelnemers ook veel directer de invloed van de financiële markten zien. Het komt onder het nieuwe stelsel vooral aan op de uitlegbaarheid van de resultaten en de inzichtelijkheid van de toekomstige koopkrachtscenario’s. We gaan van een verre van ideaal stelsel naar een onzeker stelsel. De druk om naar een nieuw pensioen­stelsel te gaan is, vanwege de onvolkomenheden in het oude stelsel, erg groot. Onder het nieuwe stelsel weten we wél één ding zeker: we gaan sowieso niet méér uitkeren dan er beschikbaar is.’

De Kuiper: ‘We hebben door de tijd heen al aardig wat stelselveranderingen gehad. Qua verdiscontering zijn we van een vaste rekenrente via een swaprente naar een UFRvariant gegaan, met diverse aanpassingen. Nu komt er een totaal ander pensioenstelsel. Dit is hoe het aan de ‘achterkant’ werkt. Aan de voorkant moet een pensioenfonds de deelnemers financieel ontzorgen. Oftewel boter, kaas en eieren betalen tot aan het overlijden van een deelnemer. Onder het nieuwe stelsel komen de dienstbaarheid en de capaciteit van een fonds duidelijker voor het voetlicht. De deelnemer krijgt veel meer inzicht in de opgebouwde waarde en de ontwikkelingen daarin. De uitdaging is inzichtelijk te maken wat die bewegingen betekenen voor het toekomstige pensioen. Een daling van de beurs hoeft zich bijvoorbeeld niet meteen te vertalen in een daling van de uitkering. Dat kan wat moeite kosten, maar het kan goed uitpakken. De toekomst moet dat uitwijzen. Een belangrijk issue – mocht het nieuwe stelsel er ooit komen – is het herverdelen van de bestaande € 1.500 miljard en het invaren naar dit nieuwe stelsel. We hebben internationaal veel ervaring met DC, wat een basis is van het nieuwe stelsel.’

Gaat er onder het nieuwe pensioenstelsel iets veranderen op het gebied van het balansmanagement?

Wouters: ‘Dat gaat inderdaad iets anders worden. Er komen eigenlijk twee contracten: het solidaire contract, waarbij balansmanagement en het beheer van beleggingsportefeuilles waarschijnlijk gaat lijken op wat we nu doen, en het flexibele contract, waarbij met lifecycle-beleggingen zal worden gewerkt. Dat laatste heeft voor solution providers de nodige veranderingen in petto. We zijn onderdeel van een asset manager, dus het beheren van geld is een van onze expertises. Hoe we het ook wenden of keren: een pensioenfonds is een bedrijf met een balans en die moet worden gemanaged, inclusief de nieuwe solidariteitsreserve. De eerder besproken keten zal grosso modo blijven bestaan, maar zal op bepaalde plekken anders worden ingevuld.’

De Kuiper: ‘We hebben balansmanagement, ook in het bestaande stelsel, altijd actief en breed benaderd en dat moeten we blijven doen, ook tijdens de overgang naar en onder een nieuw pensioenstelsel. De rente en daarmee ook de dekkingsgraden zijn recent hard opgelopen. We weten ook dat we straks mogelijk invaren naar nieuwe rechten. Een interessante vraag is nu of we wat risico’s uit de portefeuille moeten halen, bijvoorbeeld door aandelen te verkopen of deze met derivaten te verzekeren tegen een daling. We kunnen daarvoor een dynamische strategie bouwen. Dat kan ook met een rentehedge. Die kan bij de hogere rente weer wat hoger worden gezet om de dekkingsgraad te beschermen tegen een eventuele nieuwe rentedaling.’

De kunst is de ervaringen die wij wereldwijd en op groepsniveau opdoen, mee te nemen bij het invullen van de duurzaamheidsplannen van onze cliënten.

Hoe kijken jullie tegen duurzaamheid aan?

Wouters: ‘We lopen met de BNP Paribas Group – en dus ook op het gebied van asset management – voorop wat betreft duurzaamheid, onder meer met het Sustainability Centre onder de bezielende leiding van Jane Ambachtsheer, onze Global Head of Sustainability. De kunst is de ervaringen die wij wereldwijd en op groepsniveau opdoen, mee te nemen bij het invullen van de duurzaamheidsplannen van onze cliënten. Het kunnen helpen bij het formuleren van het duurzaamheidsbeleid en het vervolgens kunnen invullen van dat beleid is tegenwoordig een belangrijke solution.’

De Kuiper: ‘Er is een woud van nieuwe regels en jargon bij gekomen en het is belangrijk onze cliënten te kunnen begeleiden in wat wij de MVB journey noemen, van beleid naar implementatie. We schakelen daarbij onder andere Jane en het Sustainability Centre in. Deze ervaringen worden enorm gewaardeerd door onze cliënten. De ontwikkelingen gaan snel en beheerders hebben zich zwaar aan duurzaamheid gecommitteerd. Het zijn niet meer alleen de Nederlanders en Scandinaviërs die vooroplopen.’

Wordt van solution providers en beheerders steeds meer geëist?

De Kuiper: ‘Dat klopt. Wat bijvoorbeeld steeds meer gevraagd wordt, is sourcing capacity. Met name in private markets kun je de cliënt toegang geven tot goede deals in private equity en private debt, onder meer via onze Investment Bank. Ook wordt vaker gevraagd om beleidsplannen voor maatschappelijk verantwoord beleggen – waar institutionele beleggers steeds verder in gaan – te vertalen in een beleggingsportefeuille. En dan bedoelen we niet alleen het sourcen van de assets, maar ook de implementatie van goede benchmarks, de rapportage over de bijdragen aan de SDGs van de VN en de realisering van de doelstellingen van het Verdrag van Parijs.’

Wouters: ‘In dit kader is het goed onze nieuwe dochter Dynamic Credit te noemen, waarmee we onze cliënten toegang geven tot onder meer Nederlandse hypotheken. De steeds hogere eisen gaan tegenwoordig ook over toegang kunnen bieden tot andersoortige, innovatieve beleggingscategorieën, zoals private debt en real assets. Het zijn terreinen waar de deals goed kunnen passen bij de duurzaamheidswensen van onze cliënten. Ons palet Alternatives is met Dynamic Credit verder uitgebouwd. Er is in deze dynamische marktomgeving dus een steeds bredere range aan solutions waarmee we onze cliënten goed kunnen helpen.’