Recensie: Geld, Geloof en Goede Vrienden

1 september 2023

Toen Christiaan Pieter (Piet) van Eeghen op 25 oktober 1816 in Amsterdam werd geboren, was zijn geboorteplaats volgens Laura van Hasselt geen stad waar een toerist veel te zoeken had, hoogstens stilte en weemoed. Aan de ‘Gouden’ 17e eeuw herinnerden alleen nog de stille en stinkende grachten.
 
Door Hans Amesz

Maar aan het einde van de 19e eeuw, aan het eind van Van Eeghens leven, was Amsterdam zó veranderd, dat het wel een andere stad leek. Zowel economisch als cultureel bloeide de stad. Sommige historici spreken zelfs van een Tweede Gouden Eeuw. Van een achtergebleven, vervallen stadje was Amsterdam een levendige en moderne metropool geworden.

De filantroop Van Eeghen maakte deze transformatie niet alleen mee, hij maakte haar mede mogelijk en gaf haar mede vorm. Al op jonge leeftijd stelde de latere firmant en bankier van het handelshuis Van Eeghen zijn geld, tijd en invloedrijke kennissenkring van vooral doopsgezinden ter beschikking van de stad waarmee hij zich innig verbonden voelde. Hij legde het Vondelpark aan, nam het initiatief tot sociale woningbouw, bouwde het destijds zeer moderne Prinsengrachtziekenhuis, maakte zich sterk voor de opvang van prostituees en ‘verwilderde’ jongeren, en speelde een belangrijke rol bij de totstandkoming van het Rijksmuseum en het Stedelijk Museum.

Hoe deze Amsterdamse koopman tot zoveel sociale daden kwam, wordt door Laura van Hasselt prachtig uit de doeken gedaan. Haar boek, waarop zij promoveerde, gaat ook over de verhouding tussen burgerinitiatief en stadsbestuur.