San Lie: Het komende kabinet legt de bal bij ons

21 mei 2024

Door San Lie, Directeur van ASN Impact Investors

De aanstaande regering schept met haar akkoord op hoofdlijnen een nieuwe realiteit voor de klimaatuitdagingen waarvoor de wereld staat. De bal ligt nu bij de consument en bij het bedrijfsleven. Gelukkig hebben genoeg investeerders een horizon die verder reikt dan 4 jaar.

Vorige week bereikten de fracties van PVV, VVD, NSC en BBB een hoofdlijnenakkoord voor hun ‘programkabinet’. Het goede nieuws voor het klimaat: het klimaatbeleid ging niet 'door de shredder', zoals Geert Wilders had beloofd. Nederland zal zich houden aan klimaatafspraken. Maar niet meer dan dat: volgens de Europese klimaatwet moeten we in 2030 de netto-uitstoot van broeikasgassen met ten minste 55% verminderen, het demissionaire kabinet had de lat op 60% gelegd.

Hoe het komende kabinet die doelstelling gaat halen, vraag ik me wel af als ik de trits ingrepen zie die het bestaande klimaatbeleid raken. Het stikstoffonds van € 20 miljard wordt geschrapt, wie zijn cv-ketel vervangt hoeft niet meer verplicht ten minste een hybride warmtepomp aan te schaffen, de komst van zero-emissiezones wordt zo mogelijk uitgesteld, en we mogen straks weer 130 rijden.

De ene maatregel is wat ingrijpender dan de ander, maar de boodschap is duidelijk: terwijl op de snelwegen het gas weer dieper kan worden ingetrapt, kiest het kabinet voor stilstand op klimaatgebied. Het staat ook letterlijk in het akkoord: de regering zet in op klimaatadaptatie in plaats van het zo veel mogelijk beperken van de oorzaken van de klimaatcrisis. Die reuzenklus laten de onderhandelaars aan anderen over. En dat zijn u en ik.

Veel consumenten doen al hun best hun (kleine) bijdrage te leveren: door bewust te consumeren of soms zelf te consuminderen, hun afval te scheiden, zonnepanelen te nemen en minder te vliegen. Maar de verwoede duurzame pogingen die u en ik dagelijks doen brengen ons – helaas – nooit snel genoeg naar de duurzame en eerlijke samenleving van de toekomst.

Een belangrijke rol is er voor het bedrijfsleven, dat ook echt verantwoordelijkheid moet nemen. Of er nou een rechts, links of middenkabinet zit. De horizon van CEOs reikt over het algemeen verder dan vier jaar. En vergeet hierbij niet dat u en ik medewerkers zijn van die bedrijven, of van andere organisaties die het vermogen bezitten om echt het verschil te maken.

De bal ligt dus voor een groot deel bij bedrijven en investeerders. Hoe zorgelijk is het dan,  dat ook daar de klimaatambities wat lijken te verflauwen? ‘Nieuw realisme’ is het al gedoopt: Shell en Unilever die de afgelopen maand hun doelstellingen op het gebied van klimaat en (bij Unilever) ook biodiversiteit omlaag schroefden.

Natuurlijk, hun aandeelhouders wegen duurzaamheid lang niet allemaal even zwaar mee in hun strategie. Sommigen zijn gefocust op winstmaximalisatie, en in de VS is zelfs een cultuuroorlog uitgebarsten tegen ESG-beleggen. Scholen in de staat Texas willen hun miljardencontract met BlackRock opzeggen omdat de vermogensbeheerder fossiele energieproducenten zou boycotten.

Ik put ondertussen wel weer moed uit de grootste investeerders in eigen land: de pensioenfondsen, die hun rol pakken om voor hun deelnemers een duurzame, eerlijke toekomst vorm te geven. De vijf grootste stuurden zelfs al een brief aan de informateurs waarin ze zich bereid verklaarden ‘miljarden euro’s’ te steken in de energietransitie, vooral in de uitbreiding van warmte- en elektriciteitsnetten.

Dat zijn de daden die voor de langere termijn echt het verschil maken op weg naar de noodzakelijke transities. Ze komen niet uit de koker van politici en ze zijn geen gevolg van verkiezingsbeloften. Ze zijn het resultaat van investeerders met visie.   

San Lie is directeur van ASN Impact Investors. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.

Meer columns van San Lie