Ronde Tafel 'Opportunities in Emerging Market Debt' - Deel 1: Opkomende markten en de energietransitie

29 mei 2024

Ontwikkelde landen hebben een spaaroverschot en opkomende landen hebben een financieringsbehoefte. Tijdens deze Ronde Tafel gingen zeven experts in op de vraag welke rol Emerging Market Debt kan spelen in het versnellen van de energietransitie.

Door Hans Amesz

Dit is deel 1 van het verslag. Deel 2 lees je hier en deel 3 lees je hier.

Ontwikkelde landen hebben een spaaroverschot en opkomende landen hebben een financieringsbehoefte om de energietransitie te versnellen. Welke rol zien jullie weggelegd voor de private sector in ontwikkelde landen om deze kloof te overbruggen?

Jordy van der Drift: ‘We bemerken al enige tijd een toename van activiteiten in opkomende markten gericht op de financiering van de energietransitie. Internationale ontwikkelingsbanken, zoals de International Finance Corporation als onderdeel van de Wereldbank, spelen hierin een onmisbare rol. Deze banken zijn cruciaal voor het ondersteunen van bedrijven in deze markten tijdens hun overgang naar duurzamere bedrijfsmodellen. Ze bieden niet alleen bedrijfsleningen aan, maar financieren ook rechtstreeks projecten voor schone energie. Dit zien we duidelijk terug in onze eigen portefeuille, waar het merendeel zich inmiddels richt op klimaatfinanciering.’

Wim Vandenhoeck: ‘In het kader van het Klimaatakkoord van Parijs hebben de ontwikkelde landen geld toegezegd aan Development Finance Institutions, DFIs. Wij proberen dat geld te gebruiken om vehikels te creëren teneinde het voor institutionele beleggers als pensioenfondsen acceptabeler te maken om te investeren in de klimaattransitie in opkomende markten, tegen een aanvaardbaar risico-rendementsprofiel.’

Maurice Lemans: ‘De wet- en regelgeving om de energietransitie in de westerse wereld te helpen financieren is al een uitdaging op zich. Recent gaven Nederlandse pensioenfondsen aan meer te willen investeren in de energietransitie, maar dan wel onder de voorwaarde dat er een consistent beleid wordt gevoerd tussen overheid en private sector. Vanuit die gedachte ben ik sceptisch als het gaat om het omvangrijk financieren van de energietransitie in opkomende landen.’

Mark Thurgood: ‘Een oplossing is om het op bedrijfsniveau te doen. In India is bijvoorbeeld veel geïnvesteerd in de energietransitie door duurzame energiebedrijven die dollarobligaties uitgaven. De kosten van een Indiaas duurzaam project zijn nu lager dan die van een kolencentrale in India. Er is dus een economische stimulans om de transitie op die manier te blijven maken.’

Bij nogal wat opkomende landen ontbreekt het aan een gestructureerd klimaattransitieplan.

Melanie Graswinckel: ‘Vaak is er in de opkomende landen sprake van zwakke of zwakkere wettelijke kaders. Het is belangrijk dat die aanzienlijk worden verbeterd.’

Vandenhoeck: ‘Daar is alleen geen tijd voor: dat duurt generaties. Er zijn instellingen of organisaties nodig die, door het bieden van garanties, institutionele beleggers over de streep kunnen trekken.’

Esther Law: ‘Internationale bedrijven zoals de onze kunnen mechanismen aanbieden om te helpen privaat kapitaal, en soms ook dat van multilateral development banks, naar de opkomende markten te kanaliseren. En wel in een robuust kader en op een verantwoorde manier.’

Hoe denken jullie over de opkomst van een publieke obligatiemarkt in opkomende en frontiermarkten?

Van der Drift: ‘Ontwikkelingsbanken hanteren een gefaseerde aanpak in hun financieringsstrategieën. Zij starten vaak met het verstrekken van leningen aan bedrijven, maar bereiden deze bedrijven vervolgens voor op het uitgeven van obligaties. Een belangrijk aspect van hun begeleiding is het verbeteren van de ESG-normen van deze bedrijven, wat cruciaal is voor de toekomstige financiering via de kapitaalmarkt.’

Graswinckel: ‘Bij nogal wat opkomende landen ontbreekt het aan een gestructureerd klimaattransitieplan, ondanks dat zij aangeven zich daar wel voor te willen inzetten. Een dergelijk plan zou institutionele beleggers helpen om meer inzicht en comfort te krijgen. Overigens biedt het ook een goede koppeling met sovereign engagement.’

Hoe verleid je privaat kapitaal ertoe om klimaatinvesteringen te financieren die dringend nodig zijn in opkomende landen, maar die door grote institutionele beleggers vaak als te riskant of te klein worden beschouwd?

Lemans: ‘Risicobeperkende instrumenten die je zou kunnen gebruiken zijn garanties en verzekeringsproducten. Blended finance zou een optie kunnen zijn om de risico’s te beperken. Vanuit risico-rendementsperspectief denk ik dat de interesse vanuit privaat kapitaal beperkt is.’

In opkomende landen is het essentieel om onderscheid te maken tussen de perceptie van risico en het werkelijke risico.

Van der Drift: ‘Persoonlijk betwijfel ik of blended finance daadwerkelijk bijdraagt aan de repliceerbaarheid en schaalbaarheid van deze strategieën. Het is cruciaal om in opkomende landen te differentiëren tussen de waarneming van risico en het echte risico. Wij zien bijvoorbeeld dat de werkelijke risico-returnbalans zich in veel gevallen prima verhoudt tot andere asset classes. Duidelijke en transparante data is onmisbaar om de risicoperceptie bij investeerders te kunnen bijstellen. Naar mijn mening kan blended finance veel waarde toevoegen wanneer het specifiek wordt toegepast om grensverleggende investeringen mogelijk te maken die een daadwerkelijk hoger risicoprofiel hebben. Hierbij kan gedacht worden aan de financiering van vernieuwende technologieën of in investeringen in landen met een daadwerkelijk hoog risico. Echter, wij zijn van mening dat blended finance in veel gevallen een te schaars en onnodig product is voor het financieren van klimaatinvesteringen in opkomende markten.’

Vandenhoeck: ‘Ik denk niet dat we op dit moment echt veel alternatieven hebben voor blended finance. Om de markt te ontwikkelen heb je in het begin blended financieringsoplossingen nodig. Het is een kwestie van communicatie en transparantie om het nodige vertrouwen over een aantal jaren op te bouwen teneinde de markt robuuster te maken. Alleen dan kun je de blended financeinvalshoek laten vallen.’

Law: ‘Voordat je investeert in opkomende markten, moet je natuurlijk een due diligence-onderzoek uitvoeren. Als, ondanks onderzoek, sommige opbrengsten van investeringen nog steeds de verkeerde kant opgaan, moet je ze wellicht afstoten. Als we dat allemaal samen doen, is dat een sterk signaal dat er, als het niet de goede kant op gaat, uiteindelijk gedesinvesteerd zal worden.’

Thurgood: ‘Opkomende markten kunnen een uitdaging zijn en daarom is due diligence-onderzoek absoluut nodig om precies te weten wat we kopen. Verder moeten we aan onze klanten kunnen uitleggen waarom we geïnvesteerd hebben en kunnen zeggen dat geprobeerd wordt daarmee een specifieke ESG-doelstelling te halen.’

Graswinckel: ‘Ik denk dat het goed uitleggen van het ‘waarom’ van een investering en het vertalen naar duidelijke doelstellingen voor de klant en andere belanghebbende partijen goed zouden kunnen bijdragen aan het managen van reputatierisico’s. Een duidelijke toelichting op hoe investeringen op de langere termijn bijdragen aan verbeteringen op dit punt is daarom belangrijk.’