Roland van den Brink: De derde landbouwrevolutie

23 juli 2024

Door Roland van den Brink, Oprichter van TrigNum

Rond 2009, na de hype over de mogelijkheden van internet, ontstond de verwachting dat biotechnologie de volgende innovatiegolf zou veroorzaken. Inmiddels is de agrarische vooruitgang flink op dreef. Voor beleggers is de hamvraag: wie profiteert hiervan?

Artificial intelligence (AI) oogt als een toverstaf. Diverse beleggers denken dat het toepassen van AI snel zal leiden tot verbeterde biologische producten. De wetten van Moeder Natuur bepalen echter mede het tempo van de agrarische vooruitgang. Bovendien zijn er langjarige goedkeuringstrajecten voor veredelde gewassen om ons te behoeden voor consequenties die lastig te herstellen zijn, zoals de DNA-gemanipuleerde fabrieksaardappel met veel zetmeel die, hoewel inmiddels verboden, nog steeds problemen veroorzaakt.

Veredeling door kruising kost tijd

Traditionele veredeling geeft nauwelijks problemen, maar het kost wel tijd. Bij de eerste generatie planten met de gewenste eigenschap zijn andere goede eigenschappen immers vaak verminderd. Een ras dat minder pesticiden nodig heeft, kan bijvoorbeeld een lagere opbrengst hebben. Deze eigenschap moet dan via kruising weer verbeterd worden.

Voor grootschalige toepassing gaat het regelmatig om minimaal twee nieuwe eigenschappen. Een gewas minder kwetsbaar maken voor een insectenplaag kan bijvoorbeeld door planten met harige stengels of een afstotende geur te selecteren. Maar één slot op de deur is onvoldoende, want bij mondiale uitrol is er al snel een insect dat zich heeft aangepast. Pas met twee sloten op de deur – harige stengels en afstotende geur – is de kans op aanpassing klein.

Ondanks nieuwe technieken zoals AI blijft veredeling door kruising een langdurig proces dat tien tot twintig jaar in beslag kan nemen voordat er een industriële variant is. Voor de snelle rekenaars onder ons: 2024 is vijftien jaar verder dan 2009. Waar staan we nu?

Échte verandering: een samenspel van factoren

De opkomst van internet was alleen mogelijk door vooruitgang in diverse gebieden, zoals betaalbare mobiele telefoons, snelle verbindingen en betrouwbare webapplicaties. Pas als ook de omgeving er klaar voor is, treedt er versnelling op. In de landbouw is eveneens de menselijke kant van belang, want agrariërs zijn voorzichtig met het toepassen van verbeterde gewassen en nieuwe technieken, want een slechte oogst kan rampzalig zijn.

Een voorbeeld. Reeds in 2020 had een derde van de bevolking in India een smartphone, wat kansen bood voor de samenwerking tussen zaadveredelaars, de app-ontwikkelaar Wingsure en de verzekeraar Caisse Centrale de Réassurance. Via de bestel-app kan de landbouwer zich registreren, zijn land in kaart brengen en advies krijgen over welke zaden te bestellen. De acceptatie voor verbeterde zaden wordt sterk vergroot, omdat men automatisch verzekerd is tegen inkomensverlies. Gedurende de zomer geeft de app advies over gewasbehandeling en oogstmomenten. Deze aanpak, die weinig kost en ook voor arme ongeletterde boeren bruikbaar is, heeft geleid tot 30% meer opbrengst en minder gebruik van water, energie en pesticiden.

Met name voor de landbouw in de derde wereld zijn er thans diverse bruikbare innovaties beschikbaar, zoals goedkope zonnecellen en sensoren, waardoor er versneld meer verantwoord wordt geproduceerd. In onze lesboeken staat dat de tweede landbouwrevolutie vanaf 1750 vooral in Europa grote gevolgen had. De derde landbouwrevolutie is anno 2020 begonnen. Zoals Cruijf al zei: ‘Je gaat het pas zien als je het doorhebt.’

Wat zijn de gevolgen?

Door de derde landbouwrevolutie worden diverse VN- en klimaatdoelen meer haalbaar en met verbeterde gewassen is de impact van de klimaatverandering kleiner. Vooral gebieden met veel arme boeren, zoals India, China en Afrika, profiteren van de afgeleide economische groei. Het drukt bovendien de voedselinflatie. Winnaars zijn de gewasveredelaars, een industrietak waar Nederland sterk in is. Ook voor verzekeraars biedt het perspectief vanwege de grote aantallen nieuwe klanten. Een nadeel ondervindt de pesticide-industrie, maar die kan zich snel aanpassen.

Pensioenfondsen melden regelmatig dat ze graag impactbeleggingen toevoegen aan de portefeuille. Kijk daarom ook eens naar Nederlandse zaadveredelaars: kansen te over.

Meer columns van Roland van den Brink