NLInvesteert: Exportgevoelig MKB kan het in 2025 moeilijk krijgen

6 januari 2025

'De dalende rente geeft bedrijven lucht, maar de wereld blijft erg onzeker. We delen de groeiende zorgen over de Nederlandse export. Bedrijven kunnen in toenemende mate tegen tariefmuren aanlopen. Dat is een duidelijk risico in 2025. Bij financiering zullen we daarom scherper letten op de exportgevoeligheid van bedrijven.'

Veel Nederlandse MKB-bedrijven handelen met het buitenland en zijn daardoor gevoelig voor schommelingen in de export. Uit de recente ‘Staat van het MKB’ van het Centraal Bureau van de Statistiek blijkt dat maar liefst 88% van het middenbedrijf over de grens handelt. Vier van de 10 Nederlandse MKB-exportbedrijven geeft aan belemmeringen te ervaren, vooral als gevolg van handelsbarrières en regelgeving. De sectoren industrie, transport en opslag en de detailhandel ervaren de meeste belemmeringen.

Takke: 'Het toenemend protectionisme in het Amerikaanse handelsbeleid, versterkt door de herverkiezing van Trump, draagt verder bij aan een onzeker exportklimaat voor Nederlandse bedrijven. De verwachte hogere handelstarieven in de nabije toekomst, zorgen voor gematigde exportverwachtingen.'

NLInvesteert deelt de zorgen over de export in 2025

In een recent rapport stelt ING dat een derde van de Nederlandse economie direct of indirect afhankelijk is van de vraag uit het buitenland. Sinds de tweede helft van 2023 wisselen exportkrimp en -groei elkaar elk kwartaal af, aldus de bank. Terwijl de dienstenuitvoer gestaag toeneemt, is de goederenexport grilliger en blijft deze achter bij de wereldwijde ontwikkeling van de totale goederenhandel.

Het Nederlandse bedrijfsleven is negatiever geworden over de concurrentiepositie buiten de EU, zo meldt ING ook. De bank verwijst naar eigen indicatoren en uitkomsten van peilingen van het CBS, EIB, KvK, MKB-Nederland en VNO-NCW.

Takke: 'Dat heeft natuurlijk ook gevolgen voor financieringsaanvragen. Als financier kijken we integraal en toekomstgericht naar een onderneming en willen we doorgronden of en hoe de verkoopcijfers van een ondernemer kunnen worden geraakt door ontwikkelingen in het buitenland. Vooral bedrijven met de VS als afzetmarkt - en binnen de EU in het bijzonder Duitsland en Italië - zijn kwetsbaar.' Er is ook een indirecte impact voor bedrijven die zakendoen met deze kwetsbare landen.

Takke: 'Niet alleen bij nieuwe financieringsaanvragen, maar ook in onze doorlopende monitoring van bedrijven in onze portefeuille letten we extra op de exportgevoeligheid.'

Ook ESG belangrijker bij financieringsaanvraag

NLInvesteert heeft niet alleen de exportgevoeligheid scherp in het het vizier. Takke noemt ook investeringen in ESG en AI als factoren die steeds belangrijker worden bij de beoordeling van een financieringsaanvraag.

De Sustainable Development Goals (SDGs) van de Verenigde Naties zijn niet alleen een leidraad voor grote beursgenoteerde bedrijven. Ook het MKB zal deze moeten integreren in beleids- en productieprocessen. Takke: 'Verduurzaming vraagt om investeringen die vaak een langere terugverdientijd kennen. Dat vereist een een passende financiering.'

De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) is een Europese richtlijn die grote bedrijven vanaf 2024 verplicht om een duurzaamheidsrapportage te maken. Beursgenoteerde mkb-bedrijven krijgen uitstel tot 2026. Takke: 'Het is duidelijk dat MKB’ers niet te veel op het uitstel moeten rekenen. Grote en beursgenoteerde bedrijven stellen nu al duurzaamheidseisen aan hun toeleveranciers. Dat zijn vooral MKB-bedrijven.'

Duurzaamheid wordt bovendien steeds meer een financieringsvoorwaarde. Takke: 'Vooral de grotere Europese investeringsfondsen die wij benaderen voor de funding van onze klanten verwachten een actief duurzaamheidsbeleid van ondernemers. Een bedrijf hoeft niet nu al een 10 te scoren op duurzaamheid, maar je moet er wel een plan voor hebben en rapporteren over de voortgang.'

Zonder AI raakt een ondernemer zijn concurrentievermogen kwijt

Wat betreft AI spreekt Takke zijn zorgen uit dat er nog te weinig gebeurt in het Nederlandse MKB. 'Bedrijven die hierin niet investeren raken achterop. De samenwerking tussen mens en AI wordt de nieuwe norm. Wij verwachten van de bedrijven die wij financieren, dat zij daar bewust op inzetten. Doe je dat niet, dan blijf je in productiviteit en toegevoegde waarde achter bij je concurrentie.'

NLInvesteert heeft sinds de oprichting voor €1,2 miljard aan zakelijk krediet mogelijk gemaakt. De nadruk ligt op MKB-financieringen. Voor 2025 verwacht Takke weer een toename in de financiering van vastgoedontwikkeling. Ook het participatiefonds van NLI Capital ontwikkelt zich voorspoedig. Takke verwacht bij sluiting van dit fonds in januari 2025 dat een fondsomvang van meer dan €40 miljoen zal zijn bereikt. Inmiddels heeft het fonds vier participaties in MKB-bedrijven gedaan.