LFDE: Socrates en invoerheffingen

10 februari 2025

Donald Trump hield woord. Op 1 februari ondertekende hij decreten voor invoerheffingen: 25% op goederen uit Mexico en Canada (10% voor Canadese olie) en een extra 10% op Chinese producten. Enkele dagen later werden de heffingen voor Mexico en Canada opgeschort in ruil voor strengere grenscontroles. China kreeg geen respijt, maar Beijing bleef kalm – overleg met Xi Jinping lijkt op komst.

Trump voerde kort een 25% invoerheffing in voor Colombia, maar trok die in nadat Bogotá akkoord ging om gedeporteerde staatsburgers terug te nemen. Hij dreigde ook met heffingen voor Europa, zonder details te geven. Voorlopig blijft alleen de verhoging op Chinese producten van kracht, maar de economische impact is al merkbaar.

Onzekerheid in de wereldhandel en de gevolgen

De indicatoren 1 die de onzekerheid over de wereldhandel en in het bijzonder over het Amerikaanse handelsbeleid meten, evenaren of overtreffen inmiddels al hun niveau van tijdens het hoogtepunt van de handelsspanningen in 2019. Dat illustreert goed in welk lastig parket heel wat ondernemingen, met name in de VS, zich vandaag bevinden: in ware socratische traditie is het enige wat zij zeker weten, dat zij niets weten. De verkiezing van Donald Trump en de verwachting dat hij een ondernemingsvriendelijk beleid zou voeren hadden de Amerikaanse privésector nieuw optimisme ingeblazen, zo bleek uit meerdere peilingen naar het ondernemersvertrouwen, maar nu dreigt er toch weer een heel andere situatie te ontstaan door de onvoorspelbaarheid van het Witte Huis.

Impact op investeringen en strategieën

De economische ontwikkeling gaat altijd gepaard met een zekere mate van onzekerheid. Dit kan verstrekkende gevolgen hebben. Geannuleerde of uitgestelde investeringen, een aanwervingsstop, plannen die vertraging oplopen, strategieën die moeten worden herzien; de klassieke effecten van een verlies aan voorspelbaarheid van de economische omstandigheden voor ondernemingen worden al merkbaar. Kijk maar naar de activiteit op de fusie- en overnamemarkt, die in januari op haar laagste peil in tien jaar stond. Nu de vraag rijst hoelang het Amerikaanse exceptionalisme, dat de afgelopen jaren zoveel wind in de zeilen had, nog kan aanhouden, is die onzekerheid een belangrijke factor.

Bovendien zal de toegenomen onzekerheid niet alleen de Verenigde Staten treffen. De hele wereldhandel kan eraan ten prooi vallen, met potentieel pijnlijke gevolgen net nu de industriële cyclus na twee zwakke jaren wereldwijd eindelijk weer wat lijkt aan te trekken.

Gevolgen van Amerikaanse handelsbeslissingen

Ook de regering-Trump heeft er weinig bij te winnen dit spelletje blufpoker al te lang te rekken. De begrotingsinkomsten die zij dankzij de hogere invoerheffingen hoopt op te strijken – al is de omvang daarvan voor discussie vatbaar – zullen er niet komen zolang de nieuwe heffingen niet van kracht zijn. Tegelijk zou een vertraging van de economische bedrijvigheid door de toegenomen onzekerheid de begroting al snel negatief beïnvloeden. Een lose-losesituatie dus.

Tot slot kan de onzekerheid ook gevolgen hebben voor de financiële markten. Die houden in de gegeven omstandigheden vooralsnog goed stand, maar te lang aanslepende onzekerheid kan op het gemoed van beleggers beginnen te wegen. Markten hebben doorgaans weinig op met bovengenoemde stelling van Socrates. Zij verkiezen een desnoods onaangename, maar zekere situatie – een forse en blijvende stijging van de invoerheffingen – boven de aanhoudende twijfel die de politieke volatiliteit teweegbrengt.