Joeri de Wilde: Tesla-schaamte Europeanen stemt hoopvol
Door Joeri de Wilde, Senior Econoom bij Triodos Investment Management
De Europese Tesla-schaamte lijkt vooral symbolisch, maar heeft wel degelijk invloed. Via de beurs raakt dit Elon Musk waar het pijn doet en bovendien is het een duidelijk signaal aan Europese leiders om verduurzaming niet over te laten aan een paar grote private bedrijven.
Sinds de overwinning van Donald Trump valt me opeens op hoe asociaal de Amsterdamse Tesla-rijder is. Aan zebrapaden doet hij niet en fietsers moeten maar zorgen dat ze uit de weg komen. Zijn ze echt asocialer geworden, of merk ik ze nu pas op?
Europese Tesla-haat
Het monsterverbond tussen Tesla-CEO Elon Musk en Donald Trump lijkt bij meer Europeanen een antipathie te hebben aangewakkerd. Importheffingen, steun voor extreemrechtse Europese politieke partijen, een Hitlergroet en onverholen EU-haat hebben de reputatie van de rijkste man op aarde geen goed gedaan. Mede daardoor daalde de Europese verkoop van Tesla’s (inmiddels ook wel swasticars genoemd) in de eerste twee maanden van 2025 met 43% (vergeleken met dezelfde periode in 2024), terwijl de verkoop van elektrische auto’s in Europa over de gehele linie juist met 31% toenam.
Bij een deel van de Europese automobilisten die al een Tesla bezaten, ontstaat ongemak. In het Verenigd Koninkrijk wordt inmiddels een recordaantal tweedehands Tesla’s aangeboden, en in Nederland schijnt 40% van de Tesla-rijders zich ‘een beetje te schamen’ en zou 31% zijn Tesla van de hand willen doen. De Amerikaanse protestbeweging Tesla Takedown organiseert ook in Europa protesten bij Tesla-showrooms. Minder rechtmatig zijn Tesla-auto’s ook steeds vaker doelwit van vandalisme.
Beursgenoteerde techgiganten gevoelig voor reputatieschade
Het effect van de wereldwijde anti-Teslabeweging valt niet te onderschatten. Door de opgelopen reputatieschade kelderde de koers van het Tesla-aandeel sinds eind vorig jaar met ruim 45%. Dit kan Musk in moeilijkheden brengen, bijvoorbeeld omdat hij Tesla-aandelen als onderpand gebruikt voor leningen. Worden zijn aandelen (nog) minder waard, dan zullen de banken mogelijk eisen dat hij ze (deels) verkoopt. Hierdoor zal de prijs nog verder zakken, wat zijn mogelijkheden voor nieuwe financiering weer belemmert. Een dalende Tesla-koers kan Musk dus in een negatieve spiraal doen belanden.
Dat Trump zich onlangs genoodzaakt voelde om publiekelijk, op de oprijlaan van het Witte Huis, een Tesla van Musk te kopen, en dat Musk er bij werknemers op aandrong hun Tesla-aandelen niet te verkopen, laat zien hoe belangrijk de beurskoers van Tesla voor Musk is. Trump en leden van zijn regering mogen dan wel hebben aangekondigd dat ze een tijdelijke daling van de beurs accepteren omdat ze middenin een ‘transitieperiode’ zitten, de vraag is hoelang Musk en de andere techmiljardairs deze pijn kunnen verdragen.
Dit is goed nieuws voor Europa, nu de Amerikaanse overheid en techgiganten onze democratische rechtsstaat onder druk zetten. Het toont dat Europese burgers een vuist kunnen maken tegen deze oligarchen, door middel van koopgedrag en activisme.
Verduurzaam niet ten koste van alles
Daarnaast is het anti-Tesla-sentiment een waarschuwing aan Europese leiders, die in alle haast proberen onze economie concurrerender en duurzamer te maken: doe dit niet naar Amerikaanse leest! Zorg ervoor dat niet alle macht bij een paar grote private (tech)bedrijven komt te liggen, waardoor niet-democratisch gekozen figuren als Elon Musk het de facto voor het zeggen krijgen. En let goed op wie er profiteren van de duurzaamheidstransitie. Dus geen subsidie voor te dure, te grote en te zware elektrische auto’s als de Tesla, maar juist beginnen bij klein en steun voor de minder bemiddelde burger.
Door zorgvuldig en met respect voor de rechtsstaat te werk te gaan, onderscheid je jezelf van autoritaire leiders die het op steeds meer plekken voor het zeggen hebben. Afgelopen maand kregen we al een voorproefje van de beloning die kan volgen als je pal voor de democratische waarden blijft staan: de Europese aandelenmarkten hadden de hoogste instroom van buitenlands geld in een decennium.
De Europese Tesla-schaamte is dus bepaald niet gratuit. Het is een duidelijke boodschap dat we als Europa blijven vechten voor de democratische rechtsstaat en dat we degenen die onze waarden aanvallen wel degelijk kunnen raken.
