LFDE: Een nieuw gouden tijdperk?
Goud schittert: op 16 april bereikte het edelmetaal de grens van 3.300 dollar per ounce, driemaal meer dan tien jaar geleden en een stijging van 25% sinds begin dit jaar. Samen met goudmijnen en de defensiesector behoort het tot de activa die het meest profiteren van de huidige chaos.
De geschiedenis leert ons echter dat wanneer goud een hoge vlucht neemt, er steevast een financiële storm nadert of al woedt. Eind jaren 70 koerste goud hoger in het spoor van de torenhoge inflatie die de oliecrisis had veroorzaakt. Begin jaren 80 bereikte de koers een piek toen de Amerikaanse Federal Reserve een dermate restrictief monetair beleid ging voeren dat zij een recessie ontketende.
Goudprijs en wereldwijde onrust
In de vroege jaren 2000 vatte de goudprijs een lange klim aan terwijl zich op de Amerikaanse vastgoedmarkt een enorme zeepbel vormde. Ook toen die in 2008 uiteenspatte en de 'Grote Recessie' uitbrak, en tijdens de hele eurocrisis na het bijna-faillissement van Griekenland, zette goud zijn opmars onverminderd voort. De piek in 2011 viel samen met de eerste ratingverlaging van Amerikaanse staatsobligaties, een symbolisch en tevens traumatisch moment voor de nummer één van de wereld, ook al lijkt dat voor de financiële wereld nu toe geen ernstige gevolgen te hebben gehad.
Ook de twee recentste pieken, tijdens de coronacrisis en bij het uitbreken van de oorlog in Oekraïne, deden zich voor tijdens perioden van financiële of geopolitieke spanningen die verstrekkende gevolgen hadden, met name omdat ze de inflatie aanwakkerden. Op welke verstoring van de wereldorde wijst de goudprijs vandaag dan?
Afbrokkelend vertrouwen in dollar
De meest gehoorde hypothese is dat een groeiend wantrouwen in de Amerikaanse dollar, waarvan de gevolgen moeilijk in te schatten zijn, alternatieven zoals goud in de kaart speelt. De decennialange onbedreigde heerschappij van de dollar als internationale handelsmunt begint namelijk barsten te vertonen. Zo is volgens het IMF zijn aandeel in de reserves van de centrale banken gedaald van 65% in 2016 naar 57% en 2024. Ter vervanging hebben die zich wereldwijd op goud gestort.
Explosieve vraag naar goud
Volgens de World Gold Council hebben centrale banken van 2010 tot 2021 elk jaar gemiddeld 473 ton goud aangekocht. Sinds 2022, het jaar waarin de oorlog in Oekraïne uitbrak, is de vraag echter ontploft tot meer dan 1.000 ton per jaar, in de eerste plaats aangejaagd door de opkomende landen. Dat kwam niet alleen door China: de grootste kopers waren in 2024 de centrale banken van respectievelijk Polen, Turkije en India, en daarna pas China. Andere activa die als alternatief voor de dollar fungeren, zoals de yuan of cryptomunten, spelen slechts een marginale rol. Zo is de yuan goed voor amper 2% van de wereldwijde valutareserves. De munt heeft weliswaar een enorm groeipotentieel, maar kan vooralsnog niet op tegen goud, dat het voordeel heeft aan geen enkele staat gebonden te zijn.
Bij die geleidelijke distantiëring van de dollar komt sinds kort nog de wens van de Amerikanen om zich te bevrijden van het juk dat elke referentievaluta te beurt valt. Die status gaat namelijk automatisch gepaard met een structurele overwaardering – gezien de onuitputtelijke vraag – en dus een verlies aan concurrentiekracht voor de export.
Goud als vluchtwaarde
De kern van Trumps economische ambities is om daar iets aan te doen. De dollar verzwakken, desnoods door de Federal Reserve te dwingen om de rente voortijdig te verlagen, moet in principe de uitvoer van goederen aanzwengelen. Dat beleid zou zelfs kunnen worden doorgetrokken naar een georkestreerde devaluatie van de dollar, zoals de geruchten over een schimmig 'Mar-a-Lago-akkoord' laten doorschemeren. Goud, dat niemand kan devalueren, zou in zo'n geval als vluchtwaarde fungeren – vandaar de aantrekkingskracht.
Er zijn tot slot nog andere cyclische factoren die goud de wind in de zeilen geven. In de eerste plaats is dat de inflatieprognose, die in de Verenigde Staten in de lift zit als gevolg van de verwachte impact van de hogere invoerheffingen. Ook het feit dat er maar geen einde lijkt te komen aan enkele in het oog springende conflicten, met name in Oekraïne, het Midden-Oosten en de Rode Zee, speelt een rol.
Opletten voor een correctie
Al die factoren samen voorspellen gouden tijden voor goud. Toch roept de sterke stijging ook vragen op. Zeker als we de goudprijs vergelijken met die van zilver. Doorgaans vertonen beide metalen een relatief synchroon verloop. Zowel in 1980 als in 2011, toen zilver veel sterker steeg dan goud, volgde een bruuske correctie. De huidige situatie heeft daar veel van weg, alleen zijn de rollen omgekeerd. Wees dus voorzichtig met het glanzende metaal, ook al zullen er altijd nieuwe rampen zijn die het kunnen doen schitteren.
