Vanguard: Houd bij beleggen rekening met emoties

Vanguard: Houd bij beleggen rekening met emoties

Risicomanagement Behavioural Investing

Psychologie maakt steeds meer onderdeel uit van het toezicht van de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Wanneer meer bekend is over hoe emoties invloed hebben op het nemen van financiële beslissingen, is het eenvoudiger om hier rationeel mee om te gaan. Ook vermogensbelegger Vanguard gaat ervan uit dat kennis hebben over wat je beweegt, helpt om beter te beleggen. Wim van Zwol, hoofd Benelux en Nordics bij Vanguard, gaat in een driedelige zomerserie in op gedrag en beleggen. In dit tweede deel legt hij uit waarom het voor een belegger loont om kritisch te zijn op zichzelf en soms een verlies te accepteren: “Bevestigingsdrang en een irrationele angst voor verlies zijn gevaarlijk.”

De bevestigingsdrang die Van Zwol beschrijft, uit zich in het negeren van feiten en argumenten die een bepaalde (voorkeurs)theorie kunnen ontkrachten. Van nature gaan mensen op zoek naar die signalen die de eigen ideeën bevestigen. En hoewel het geen significante consequenties hoeft te hebben om de feiten te filteren die ongunstig zijn, kan het slecht nieuws betekenen als het gaat om beleggen.

Tegenspraak

“Stel je voor”, schrijft Van Zwol, “je denkt al een tijdje dat aandelenmarkten, waarvan de koersen zijn gestegen, nu behoorlijk prijzig worden. Nu neig je ernaar de winst veilig te stellen die je hebt gemaakt. Je gaat op onderzoek uit en leest alleen die verhalen die je mening onderschrijven. De artikelen die je tegenspreken negeer je, omdat je ervan uitgaat dat ze geschreven zijn door onervaren analisten of ongeldige argumenten bevatten. Dus je blijft overtuigd van je eigen mening, verkoopt de aandelen en verlaagt het risico in je beleggingsportefeuille.”

Bovenstaand besluit is duidelijk niet genomen op basis van alle beschikbare feiten, maar door selectief op zoek te gaan naar bevestigende informatie. Van Zwol beweert niet dat dit per definitie zorgt voor het maken van verkeerde beslissingen, maar waarschuwt hier wel voor. Ook op grotere schaal, bij professionele fondsmanagers, voorziet hij problemen. Zij kunnen zich makkelijk schuldig maken aan het aannemen van slechts gelijkgestemden, waardoor de nodige kritische geluiden verloren kunnen gaan en in analyses niet alle mogelijkheden en gevaren meegenomen zouden kunnen worden.

Angst voor verlies

Maar ook met alle voors en tegens tot de beschikking is het maken van een objectieve en rationele beslissing niet gemakkelijk. Eerder onderzoek naar zogeheten verlies-aversie toont aan dat verliezen als twee keer zo pijnlijk kunnen worden ervaren als dat winst genoegen geeft. Een kans op winst wordt hierdoor zelfs als aanlokkelijker beschouwd dan een grotere kans op meer verlies.

Van Zwol: “Stel, je investeringen doen het goed, maar er is één aandeel dat een verlies laat zien. Het is een groot verlies en het sluimert al een hele tijd. Wat doe je in dat geval? Je weet dat er waarschijnlijk een betere manier is om het geld te investeren, maar toch hou je vast aan het aandeel. Dit komt doordat het nog niet voelt als echt verlies, tot het aandeel daadwerkelijk is verkocht; daarnaast denk je waarschijnlijk dat het tij altijd nog kan keren.”

Als investeren door emoties wordt gedreven – gebaseerd op hoe een belegger zich voelt, meer dan door harde feiten – dan worden fouten makkelijker gemaakt. Het feit dat het menselijk is banger te zijn voor verliezen dan plezier te halen uit winst, kan ertoe leiden dat beleggers minder risico nemen dan ze aankunnen.

Het is deze angst voor het incasseren van verlies die beleggers kan tegenhouden überhaupt te beleggen, omdat het veilige gevoel van geld op de bank wordt verkozen. Zelfs als ze zo waarschijnlijk meer kwijtraken door het afbrokkelende effect van inflatie. Over een lange termijn – of zelfs een hele beleggersloopbaan – kan door dit “irrationele conservatisme” veel geld worden misgelopen.

Een belegger doet er dus goed aan kritisch na te denken en verlies van tijd tot tijd te accepteren, zodat opnieuw rationeel en objectief kan worden geïnvesteerd. Emoties bij beleggingsbeslissingen zijn menselijk, maar wie zich ervan bewust is en weet hoe ermee om te gaan, plukt daar op lange termijn de vruchten van.