Voor welke problemen rondom de pensioenen moeten nu oplossingsrichtingen bedacht worden? De Great Financial Crisis, de voortdurende rentedaling en niet te vergeten de voortgaande verlenging van de levensduur zijn debet aan de sterke daling van de dekkingsgraden van de pensioenfondsen. Hierdoor dreigen de pensioenen van grote aantallen gepensioneerden in 2020 gekort te worden. Daarmee is het een ‘hot topic’ voor de politiek, die en masse is gaan pensioenpuzzelen…

 

Welke puzzelstukjes betreft het?

 

1. De gemaakte afspraken: ooit werd werknemers een garantie over hun pensioen voorgehouden. Deze garantie bleek niet waargemaakt te kunnen worden. Het helpt om daarover duidelijk te zijn.

 

2. Generatieverschillen: hoe moet de ‘pijn’ over de generaties verdeeld worden? Het is een uitdaging om hier een objectieve maatstaf voor te bedenken. Het lijkt echter redelijk om zoiets als een ‘virtuele’ splitsing te maken tussen de pot die er voor de huidige gepensioneerden is en de – nog te scheppen – potten voor de jongere generaties. Nog steeds collectief, maar wellicht meerdere collectieven.

 

3. Te lage dekkingsgraden: Die worden voor een belangrijk deel veroorzaakt door de huidige lage rekenrente. Die is in de ogen van velen nog eens extra verlaagd door het beleid van de ECB. Hoe ga je daarmee om? Ruwweg zijn er twee kampen: de eerste groep wil de huidige rente als rekenrente gebruiken en de andere groep wil zoiets als een proxy van de verwachte rendementen gebruiken. Wat is verstandig? Mijn antwoord zou zijn: Rekenrente én het nominale karakter van het nFTK. De rekenrente wordt dan gebruikt om de nominale verplichtingen in hedendaagse euro’s te vertalen. Door het nominale karakter van het nFTK is men voor het vaststellen van de rekenrente gefixeerd op de rente en wordt er niet naar de rendementen over het pensioenvermogen gekeken. Zelfs in het licht van de lagere verwachte rendementen zou een rekenrente op basis van 2% rendement over het pensioenvermogen nog als prudent kunnen worden aangemerkt. Dekkingsgraden stijgen dan zomaar met meer dan 20%.

 

Zijn de pensioenfondsen dan uit de brand? Nee, want zoals ik in mijn vorige column al aangaf, zouden pensioenfondsen ook meer in zakelijke waarden moeten kunnen beleggen om een ‘rekenrente’ gebaseerd op rendementen over het hele pensioenvermogen, te kunnen realiseren. Daarvoor is nodig dat de risicoclassificatie van assets, nu nog gebaseerd op volatiliteit en correlatie, anders wordt ingestoken. Volatiliteit op jaarbasis voldoet niet, zoals ik in mijn laatste column heb aangegeven. Dat bij meer beleggen in zakelijke waarden grotere ‘drawdowns’ waarschijnlijk zijn, ligt voor de hand. Dat zou om andere tijdsperioden als ‘meethorizon’ vragen dan de nu geldende horizon van 1 jaar. Overigens helpt het beleggen in zakelijke waarden ook om de effecten van inflatie te mitigeren. En inflatie is iets waar je bij een pensioenduur van al gauw 22 jaar, serieus rekening mee moet houden. Het gaat er tenslotte om wat gepensioneerden met hun pensioen kunnen kopen.

 

Een combinatie van maatregelen is nodig om de huidige pensioenproblematiek op te lossen. Elke voorgestelde oplossing brengt risico’s met zich mee, die verschillend van aard zijn. Het zou de politiek sieren om bij het inrichten van het toezichtkader wat minder oog te hebben voor de politieke risico’s en wat meer voor het belang van de deelnemers. Betere rendementen zijn voor alle pensioendeelnemers van belang.

 

 

Thijs Jochems, Adviseur en Private Investor