Renze Munnik: Onzekerheid hoef je niet op te lossen
Renze Munnik: Onzekerheid hoef je niet op te lossen
Door Renze Munnik, Risk Management Consultant bij Probability & Partners
Er gaan grote bedragen om in de financiële sector. En om die grote bedragen te beschermen of te laten groeien moeten afwegingen gemaakt worden hoe met specifieke risico’s omgegaan wordt. Vandaar dat de nadruk voor risicomanagement in de financiële sector van oudsher heeft gelegen op het managen van financiële risico’s.
Maar aan de bestuurstafel is wat dat betreft een verschuiving gaande. Er komen andere typen risico’s op tafel. Zaken waar je het antwoord niet op weet. De strategische onzekerheden. En die vragen een andere aanpak.
De afgelopen jaren is de aandacht voor niet-financiële risico’s in de financiële sector toegenomen. Grotendeels ook gedreven door de vragen die de toezichthouder daarover is gaan stellen. Niet-financiële risico’s komen steeds hoger op de agenda.
Veruit het grootste deel van de belangrijkste risico’s die worden genoemd zijn niet-financieel. Maar hoewel het belang van de niet-financiële risico’s de laatste jaren steeds meer wordt onderkend, blijft men het nog lastig vinden om met deze risico’s om te gaan. Ze zijn veel minder gekwantificeerd en in modellen te vangen dan de financiële risico’s waar men bekend mee is.
Niet-financiële risico’s zijn kwalitatiever van aard, ze zijn divers, complex en van de context afhankelijk, en er is vaak nog weinig over bekend. Er zijn minder cijfers van risico’s van niet-financiële aard met een grote impact. Daardoor is men er minder bekend mee. En onbekend wordt gezien als onwaarschijnlijk, en het onwaarschijnlijke wordt vaak genegeerd of krijgt op z’n minst weinig aandacht.
En waar moet het bestuur mee bezig zijn? Met de écht strategische risico’s, die risico’s die de hele instelling raken. En naast het feit dat deze grotendeels niet-financieel zijn, zullen dat doorgaans niet eens risico’s zijn. Bij risico’s zijn opties, consequenties en kansen bekend. Maar nu gaat het om onzekerheid. Het omgaan met onzekerheid vereist een afweging, een beoordeling in plaats van berekening.
Het gaat om díe zaken waar je het antwoord niet op weet. Denk hierbij bijvoorbeeld aan digitalisering (van de sector en/of de maatschappij), pandemieën (juist nu ook weer actueel), ontwikkelingen op de arbeidsmarkt, maatschappelijke ontwikkelingen die effect hebben op je klanten, klimaat (raakt verschillende sectoren op verschillende manieren) en (de-)globalisering.
Een echt gesprek over wat je denkt dat er in de wereld en met de organisatie gaat gebeuren. Dat heb je niet in één inventarisatie afgerond. Daarbij trek je niet zomaar een gemiddelde van de verschillende meningen om tot een eindconclusie te komen.
De verschillende meningen zijn juist het begin. Een eerste stap. Waarom denken we anders over hetzelfde onderwerp? En wat betekent dat voor de wijze waarop we met die onzekerheid om moeten gaan? Het betekent in ieder geval dat je niet duidelijk kan voorspellen wat er zal gebeuren. Je weet niet zeker wat de impact zal zijn voor de organisatie. En je kunt dus ook niet zomaar een oplossing implementeren.
Je moet in kaart brengen wat de mogelijkheden zijn die kunnen gebeuren. En je moet vooral ook in kaart brengen wat de mogelijkheden zijn om daarop te reageren. Je hebt misschien geen pasklaar antwoord, maar je bent wel voorbereid. Je weet of je überhaupt in staat zal zijn om op veranderingen in te spelen. En je hebt het in je hoofd al doorlopen. Zodra het zich voordoet ben je beter voorbereid om de juiste beslissing te nemen.
Accepteer de onzekerheid. Ook als het ongemakkelijk voelt om iets niet meteen op te lossen. Maar blijf er wel over nadenken en spreken, en blijf je opties bekijken. Weten dat je iets zou kunnen doen, kan ook voldoende zijn.
Probability & Partners is een Risk Advisory Firm die geïntegreerde risicomanagement en kwantitatieve modelleringsoplossingen biedt aan de financiële sector en aan data-gedreven ondernemingen.