Marc van Voorst tot Voorst (NVP): De-escalatie in plaats van de-globalisering
Marc van Voorst tot Voorst (NVP): De-escalatie in plaats van de-globalisering
Door Marc van Voorst tot Voorst, Plaatsvervangend Directeur van de Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen (NVP)
De wereld waarin we leven is door de oorlog in Oekraïne, de voedselschaarste, de klimaatcrisis, inflatie, COVID et cetera in toenemende mate onzeker en complex geworden. Dit terwijl we in grote mate afhankelijk zijn van andere landen als het gaat om productie van energie, medicijnen en halfgeleiders.
Direct na de Russische inval in Oekraïne dreigde Rusland met het dichtdraaien van de gaskraan. Niet lang daarna werd onder het mom van onderhoud de daad bij het woord gevoegd.
Tijdens de COVID-crisis werd de schaarste van vaccins goed zichtbaar. Een wereldwijde discussie ontspon zich over wie het eerste recht zou hebben op de beste vaccins. Een volledig gevaccineerde en daarmee resistente bevolking zou immers betekenen dat economieën maanden eerder uit lockdowns konden komen.
Deze afhankelijkheid van derden biedt uitdagingen. Voor beleidsmakers én voor investeerders. Hoe moeten we hiermee omgaan?
Beleidsmakers
Bij beleidsmakers in het Westen leidt deze plotseling zichtbaar geworden afhankelijkheid tot meer aandacht voor technologische soevereiniteit en de-globalisering.
De Verenigde Staten presenteerde in augustus 2022 de Chips and Science Act. Een Act waar 280 miljard dollar mee gemoeid is en als doel heeft een eigen halfgeleiderindustrie op te bouwen met regionale hightech clusters. Dit om ‘de concurrentiepositie van de Verenigde Staten te versterken, innovatie aan te jagen en de nationale veiligheid te garanderen’.
Het Westen is zich steeds meer gaan realiseren dat het voor chips sterk afhankelijk is van Taiwan, een eiland dat China claimt als haar eigen grondgebied.
Een voorbeeld dichter bij huis is de European Battery Alliance. ‘De toekomst is elektrisch’. Met de migratie van fossiele brandstoffen naar elektriciteit zijn efficiënte batterijen voor industriële toepassingen (maar ook auto’s et cetera) cruciaal. De schatting is dat de globale batterijmarkt in 2025 zo’n 250 miljard euro waard is.
De alliantie heeft daarom als doel een complete Europese waardeketen op te zetten. Niet alleen willen Europese leiders hiermee marktaandeel pakken, zij streven ook steeds meer naar strategische autonomie. Het zal mij niet verbazen als we in de nabije toekomst meer van dergelijke initiatieven zullen zien.
Investeerders
Bij investeerders groeit de realisatie dat het in steeds grotere mate belangrijk is geworden om wereldwijde ontwikkelingen mee te laten wegen bij investeringsbesluiten. Een louter lokale en nationale politieke blik is niet langer toereikend.
Professor Rob de Wijk benadrukte op het NVP seminar van 9 november jongstleden het belang van geopolitieke due dilligence. ‘Bedrijven en investeerders moeten zich serieus verdiepen in geopolitieke risico’s’. Nieuwe regelgeving als de CS3D (corporate sustainability due dilligence directive) die het beoordelen en beheersen van mensenrechten- en milieurisico’s in de gehele waardeketen nastreeft, onderstreept alleen maar het belang hiervan.
Onderling begrip
Het is duidelijk dat we in volatiele tijden leven. Toch moet niet het angstgevoel, maar de ratio overheersen. Wederzijdse afhankelijkheid tussen volkeren en machtsblokken kan heel positief werken, mits die afhankelijkheid van eenzelfde schaal is, aldus Mathijs Bouman tijdens de uitreiking van de Henri Sijthoffprijs. Dit vereist openheid van beide kanten. Dus jij mag bij mij een haven kopen, als ik een infrastructuurproject van eenzelfde grootte bij jou mag kopen. Dit is eigenlijk de ouderwetse koopmansgeest in een nieuw tijdperk.
Het voordeel, naast de import van betaalbare producten, is de export van andere normen en waarden. Een Chinese partij die in Europa bedrijven koopt, zal zich in onze cultuur moeten verdiepen en zich hier aan onze wet- en regelgeving moeten houden en vice versa. Zo leert men van elkaar, begrijpt men elkaar beter en respecteert men elkaar meer. Onderling begrip als basisingrediënt voor de-escalatie.