Remco Bleijs: CO2-budgettering a la padel
Remco Bleijs: CO2-budgettering a la padel
Door Remco Bleijs, Partner Asset Management en Sustainability Services bij EY
Dit is mijn laatste column. Na twee jaar schrijven over metaforen tussen sport en duurzaamheid in de financiële sector is het tijd voor nieuwe columnisten. Het laatste onderwerp dat ik onder de aandacht wil brengen is CO2-budgettering voor burgers, waarbij de financiële sector een ondersteunende rol kan spelen.
Ik loop al tijden rond met het idee om de mogelijkheden van CO2-budgettering voor burgers te onderzoeken. Want uiteindelijk zal de verduurzaming van de wereld mede moeten plaatsvinden door verregaande gedragsverandering van consumenten, uiteraard geholpen door overheden en bedrijven. Reduceren is altijd de beste optie in het kader van verduurzaming. Een heilige koe, ik weet het, maar ik ga toch een poging wagen, geholpen door uiteenlopend onderzoek dat al is gedaan naar de bereidheid en toepasselijkheid van CO2-budgettering.
CO2-budgettering heeft vele tegenstanders, maar onder bepaalde condities zijn er méér voorstanders. En de EU is op 17 december jongstleden ook met een aanpalend voorstel gekomen om burgers vanaf 2027 voor CO2-uitstoot van autorijden en huisverwarming te gaan laten betalen. Dat helpt ook in het kader van verdere bewustwording. Ik neem jullie mee in mijn analyse en welke parallel ik met de populaire en snelgroeiende sport padel zie.
Bereidheid tot CO2-budgettering
De afgelopen 2 jaar is er al redelijk wat onderzoek gedaan naar de bereidwilligheid en de vóór- en nadelen van CO2-budgettering. TNO heeft bijvoorbeeld het idee voor zo'n persoonlijk CO2-budget medio 2021 voorgelegd aan een representatieve groep Nederlandse burgers. En wat blijkt? 36% ziet wel wat in een CO2-budget. Als grote bedrijven meer moeten gaan betalen voor hun uitstoot, ziet zelfs 67% van de Nederlanders het wel zitten. En laat de EU nu vanuit de EU Green Deal ook juist van plan zijn bedrijven én burgers meer te laten betalen voor CO2-uitstoot.
Maar hoeveel zou je dan nog kunnen uitstoten als burger? Momenteel stoot elk huishouden volgens Milieu Centraal gemiddeld ca 19 ton CO2 uit, waarbij de hoogste inkomens veruit het meeste uitstoten. Nederland behoort daarmee tot de grootste uitstoters per huishouden van de EU. De uitstoot bestaat voornamelijk uit vliegen, autorijden, energie, (vlees) eten, kleding & spullen en overige consumptie. Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving ligt het tempo waarin Nederland nu CO2-uitstoot vermindert nog te laag om aan de klimaatdoelen te gaan voldoen. Er moet dus méér gebeuren.
Een CO2-budget is hetzelfde als een budget in euro’s: je kunt het maar één keer uitgeven en op is op. Maar uiteraard kun je ook sparen, dus minder uitstoten. De overheid kan het budget voor huishoudens (en bedrijven) elk jaar iets verlagen, om zo de totale uitstoot van Nederland te laten afnemen in lijn met de beleidsdoelen.
Volgens het onderzoek van TNO moet ook rekening worden gehouden met het inkomen van huishoudens. Dat sluit ook aan bij de gedachte dat klimaatverandering een collectief goed is. Je kunt beargumenteren dat iedereen daar een eerlijk deel aan bij moet dragen dat niet te koop moet zijn.
Rol van de financiële sector
Directeur Barbara Baarsma van de Rabo Carbon Bank pleitte onlangs ook voor een persoonsgebonden CO2-budget. Daarmee zou iedereen uitstootrechten krijgen, die mensen onderling zouden kunnen verhandelen. Het doel is om zo verduurzaming te stimuleren, terwijl mensen met een kleine beurs hier juist aan kunnen verdienen. Maar er was ook kritiek op haar plan, omdat het te ver af zou staan van de werkelijkheid.
Desondanks geeft Rabobank in haar bank-app al de CO2-uitstoot van burgers weer op basis van betalingen. Betalingen die je doet worden door de app over verschillende bestedingscategorieën verdeeld, zoals boodschappen, vervoer, kleding en vakantie. Op onderdelen wordt er gebruik gemaakt van schattingen, maar klanten kunnen in de app aangeven of ze bijvoorbeeld vlees eten en of ze een auto hebben, zodat de berekening nauwkeuriger wordt.
Het is een mooi voorbeeld van operationalisering van het CO2-budget dat hopelijk ook door andere banken en/of Carbontechs zal worden opgepakt. Gedragsverandering begint immers vaak bij inzicht in wat je uitstoot, veel Nederlandser hebben daar momenteel nog geen idee van.
Padel-paralellen
Wat is nu de link met padel? Wel, ik zie er meerdere. De populariteit van deze in 1969 in Mexico ontstane sport heeft de afgelopen paar jaar een enorme vlucht genomen. Oorspronkelijk waren veel mensen sceptisch, aangezien padel op een mix van tennis en squash leek: twee sporten die al veel werden beoefend. Maar de snelheid van het spel en het gemak waarmee je ook als minder ervaren tennisser goed mee kan doen, heeft veel beoefenaars anders doen denken. De padelbanen schieten ook in Nederland uit de grond, voornamelijk op reeds bestaande tennisbanen.
Naar CO2-budgettering wordt thans ook nog met scepsis gekeken, maar het heeft met de juiste tooling naar mijn mening ook de potentie om groot te worden. Burgers kunnen dan nog meer gaan inzien wat hun rol in de klimaatcrisis is en wat ze kunnen doen. Dan kan ook tot een interessante competitie leiden.
Verder heeft de padelbaan symmetrische vormen. Iets wat ik te vaak mis in de huidige economie en wat CO2-budgettering juist kan helpen veranderen. Het asymmetrisch doel in de economie is nog te vaak om steeds meer geld te verdienen en uit te geven, met nog beperkte aandacht voor de negatieve impact op milieu en maatschappij. Onze planeet kent echter grenzen van groei. Die zijn minder goed zichtbaar dan de grenzen van een padelbaan. Maar ‘uit-is-uit’ zowel bij padel als bij de planeet. Alleen een scheidsrechter ontbreekt nog voor de planeet. Met elkaar kunnen we dat veranderen.
Goede voornemens voor 2023 en later
Al met al zie ik mogelijkheden om CO2-budgettering verder uit te gaan werken en burgers erin mee te gaan nemen. Het staat dan ook hoog op mijn lijst van goede voornemens voor 2023. Hopelijk zet het u als lezer ook (verder) aan het denken. Food for thought zou ik zeggen. Zowel vóór als ná de oliebollen. Ik wens jullie een ongelofelijk goed, gezond én duurzaam 2023 toe!
Voor méér informatie over Padel, zie onder meer : EY hoofdsponsor van KNLTB Padel | Padel (nlpadel.nl)