Renze Munnik: Een rijke Robin Hood?

June 8, 2021

Door Renze Munnik, Risk Management Consultant bij Probability & Partners

Uiteindelijk is het er dan. Het belastingakkoord van de G7. Goed, het is de G7 en dus nog lang niet alle landen, maar het begin is er. Bedrijven moeten eerlijke belastingen gaan betalen. En de belastingen moeten eerlijk worden verdeeld.

Al jarenlang zijn de (rijke) landen verwikkeld in een spel rondom belastingen. Met name de belastingen voor grote – of in ieder geval kapitaalkrachtige – ondernemingen. Zie bijvoorbeeld ook de discussie rondom de dividendbelasting in Nederland.

Hoe zorg je er als land voor dat bedrijven jouw kiezen om belasting te betalen en niet een ander land? Nou, door middel van een ‘aantrekkelijk ondernemingsklimaat’. Oftewel: lage belastingen. De (rijke) bedrijven kiezen daarom voor specifieke activiteiten om die in jouw land te laten ‘plaatsvinden’.

Eigenlijk vinden ze daar doorgaans helemaal niet plaats, maar met een beetje creativiteit lijkt het op papier – en dus voor de belastingdiensten – wel zo. Resultaat: meeste van deze constructies zijn geheel legaal, maar toch wordt er niet belast op de plek waar dat eigenlijk het meeste redelijk zou zijn.

Dat is een race naar de bodem geworden: steeds lagere tarieven (voor specifieke typen belasting), om zo een concurrentievoordeel te behalen ten opzichte van de andere landen. Je wilt als land immers het laagste tarief hebben, maar dat wil dat andere land ook. Het tarief wordt steeds lager.

Volume of marge?

En dan denk je: ‘maar steeds lagere belastingtarieven, dan verdien je toch juist minder?’ Daar zit ’m juist de grap. Enerzijds is het een balans tussen volume en marge. Net als bij winkels. Je kunt dure spullen met een hoge marge verkopen (bijvoorbeeld auto’s of kantoorpanden), dan is het volume laag. Of je verkoopt goedkope spullen met een kleine marge (bijvoobneeld in een supermarkt), dan is het volume hoog.

In beide gevallen verdien je uiteindelijk veel geld: één keer duizend euro winst of duizend keer één euro winst, is allebei duizend euro winst. Als de belastingtarieven naar beneden gaan, komen er meer bedrijven naar jouw land.

Dus ondanks dat de marge omlaag gaat, gaan je inkomsten omhoog, omdat het volume toeneemt. En nu zeggen die rijke landen (of in ieder geval de G7), dat zij een hoger tarief gaan rekenen (dus meer marge). Wat er ongetwijfeld toe gaat leiden dat het volume naar beneden gaat.

Eigenbelang met een goed doel

Natuurlijk zit er een ethisch aspect aan met betrekking tot het ontwijken van belastingen in de landen waar je eigenlijk belasting hoort te betalen. Maar de balans zal heus nog wel in het voordeel van die rijke landen blijven uitslaan. Het volume gaat wel omlaag, maar de marge stijgt aanzienlijk.

En dat roepen die landen al jaren. De bedrijven betalen te weinig belasting (in hun land)! Het volume dat je misloopt omdat die bedrijven een ander land opzoeken zal waarschijnlijk wel weer gecompenseerd worden door het volume dat je er juist bij krijgt doordat de bedrijven in jouw land, niet langer meer jouw belastingen kunnen ontwijken.

Zie die G7 dus niet als een soort rijke Robin Hood die het geld van de rijken (henzelf) steelt om aan de armeren te geven. Deze Robin Hood kan heus heel goed rekenen.

Maar dat geeft toch niet. Ook al doen ze het alleen maar om er zelf beter van te worden. Ze bereiken er nog steeds ook heel goede dingen mee. Zo zullen winsten niet meer zomaar worden weggesluisd. Er is een meer level playing field tussen landen, waardoor bedrijven om meer sociale en echt economische redenen besluiten kunnen nemen.

Voor een deel zal de belasting ook beter verdeeld worden over de wereld. En de verdeling tussen de belasting op arbeid en de belasting op kapitaal wordt beter in balans gebracht. En de landen zelf? Die kunnen zich ook op belangrijkere zaken richten dan alleen maar te kijken naar wat de buren met de belastingtarieven doen.

Uit eigenbelang of niet, er is hiermee een goed begin gemaakt! En nu maar hopen dat veel andere landen zich hierbij aansluiten. Er zijn immers nog aardig wat ‘paradijzen’ die niet tot de G7 behoren.

Probability & Partners is een Risk Advisory Firm die geïntegreerde risicomanagement en kwantitatieve modelleringsoplossingen biedt aan de financiële sector en aan data-gedreven ondernemingen.

Meer columns van Renze Munnik