T. Rowe Price: CBDC’s ontketenen revolutie in bankwezen

July 4, 2023

Een central bank digital currency (CBDC) is een digitale vorm van geld die wordt uitgegeven door de centrale bank en genoteerd is in de nationale rekeneenheid en dezelfde onderliggende waarde heeft als de officiële munt. Net als fiatgeld is het een verplichting op de balans van de centrale bank en kan het worden gebruikt als ruilmiddel en opslag van waarde.

Centrale banken onderzoeken de introductie van central bank digital currencies (CBDC's) om lang bestaande problemen met het zogeheten fiatgeldsysteem aan te pakken en financiële inclusie te bevorderen. CBDC's zullen waarschijnlijk leiden tot structurele veranderingen in de manier waarop consumenten en bedrijven toegang hebben tot het bankwezen. Deze veranderingen zullen gevolgen hebben voor beleggers, met name in opkomende markten waar volgens Tomasz Wieladek, econoom bij T. Rowe Price, CBDC's de grootste voordelen zullen bieden.

Problemen opgelost met nieuwe technologie 

Er zijn verschillende gebreken in het huidige fiatgeldsysteem. Een daarvan is dat het snelle detailhandelsbetalingsysteem in de meeste geavanceerde economieën tijdelijke tegenpartijrisico's veroorzaakt. Een ander probleem is dat inefficiënties in het betalingssysteem kunnen leiden tot te hoge kosten die door retailbanken in rekening worden gebracht voor het afwikkelen van betalingen. Een derde gebrek in het huidige systeem is dat burgers en bedrijven financieel buitengesloten kunnen worden omdat ze een retailbankrekening nodig hebben om deel te nemen aan het systeem. Met de introductie van CBDC's hopen centrale banken dat deze problemen eindelijk kunnen worden aangepakt. 

CBDC heeft een revolutionare impact

CBDC's zullen naar verwachting een revolutionaire impact hebben op het betalingssysteem. Ze bevorderen grotere financiële veerkracht, stimuleren efficiëntie en verlagen kosten. Huidige betalingssystemen omvatten vaak de overdracht van commercieel bankgeld, dat vervolgens wordt verrekend op de balans van de centrale bank.

Hoewel de betaling direct wordt verwerkt, is de verrekening tussen banken op de balans van de centrale bank niet direct. Kredietrisico's tussen banken stapelen zich op door de vertraging, wat leidt tot krediet- en liquiditeitsrisico's. Pas wanneer de overdrachten worden gedaan op de rekeningen van de centrale bank, worden alle vorderingen afgerond. Overdrachten in CBDC's elimineren kredietrisico omdat ze de directe vorderingen op de centrale bank van de ene bank naar de andere overdragen in plaats van fondsen bij een tussenpersoon te houden. 

Een andere belangrijke potentiële impact van CBDC's is dat ze de kosten van overdrachten verlagen, wat met name relevant is voor individuen en bedrijven in opkomende markten. Huidige digitale betalingssystemen kunnen duur zijn voor kleine en middelgrote bedrijven, omdat de kosten vaak bestaan uit een vast transactietarief en, afhankelijk van het volume, een percentage van de waarde van de transactie. 

Meer financiële inclusie

Een grotere financiële inclusie in opkomende markteconomieën zal waarschijnlijk leiden tot een verhoogde toegang tot krediet voor individuen en bedrijven op korte termijn. Aangezien de vraag naar leningen waarschijnlijk groter zal zijn dan de stijging in spaargeld, kunnen de rentetarieven in eerste instantie stijgen.

Op middellange termijn zal echter een grotere financiële inclusie bedrijven en huishoudens in staat stellen buffers op te bouwen in de vorm van sparen en lenen als reactie op schokken, wat op zijn beurt waarschijnlijk de volatiliteit van de conjunctuurcyclus zal verminderen. Lagere groeivolatiliteit zou resulteren in lagere rentevolatiliteit, waardoor mogelijk het risicopremie in de rendementen op EM-overheidsobligaties wordt verminderd.

Voor centrale banken die actief zijn in ontwikkelingseconomieën, waar minder mensen een bankrekening hebben dan in geavanceerde economieën, wordt "financiële inclusie" genoemd als de belangrijkste motivatie voor het introduceren van CBDC's. Financiële inclusie betekent dat individuen en bedrijven toegang hebben tot nuttige en betaalbare financiële producten en diensten om aan hun behoeften te voldoen. Dit omvat de mogelijkheid om betalingen te doen, te sparen en toegang te krijgen tot krediet en verzekeringen. 

CBDC's zijn niet zonder risico's 

Ondanks deze mogelijke voordelen brengt de introductie van CBDC's risico's met zich mee voor het banksysteem. Onbeperkte rechtstreekse toegang voor particuliere klanten kan leiden tot grote kapitaaluitstroom uit commerciële banken, wat op zijn beurt een bankencrisis kan veroorzaken. In een indirect CBDC-model hebben alleen tussenpersonen toegang tot de balans van de centrale bank, hoewel dit mogelijk niet zo financieel inclusief is als de directe optie. 

Verbeterde technologie en institutionele prikkels betekenen dat CBDC's waarschijnlijk in de komende jaren breed zullen worden aangenomen.