Allianz Trade: Groeispurt chip-markt naar $1 biljoen marginaliseert rol Europa
De wereldwijde chip-markt groeit van bijna $700 miljard (2024) naar $1 biljoen in 2029/2030. Europa heeft nu 8 à 9% van de wereldmarkt in handen en streeft naar 20% in 2030.
Met het huidige beleid is dat een kansloze doelstelling, aldus Allianz Trade. De kredietverzekeraar voorziet komende jaren een chip-oorlog met slechts een minimale bijrol voor Europa bij ongewijzigd beleid. Daarom rapporteert Allianz Trade 5 cruciale stappen die Europa moet zetten om in de toekomst nog een rol van betekenis te kunnen spelen.
Ondanks de geopolitieke onrust en de daarbij horende economische onzekerheid, staat de halfgeleiderindustrie aan de vooravond van een nieuwe groeispurt, zo stelt de kredietverzekeraar in het rapport ‘Global chip war and the semiconductor industry’ . Belangrijkste aanjagers zijn de opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) en high-performance computing (HPC). Denk aan de geleidelijke integratie van generatieve AI-tools in elektronische apparaten, enorme investeringen in datacenters, de sterke groei van High Bandwidth Memory (HBM) en ook de volledige uitrol van 5G-technologie in de mobiele markt.
Hoofdmachten domineren
De halfgeleider-toeleveringsketen is opgedeeld in verschillende clusters, waarbij per segment één of twee landen de markt vaak domineren. Zo controleert China de aanvoer van grondstoffen dankzij grote reserves en raffinagecapaciteit van zeldzame aardmetalen. De VS is toonaangevend op het gebied van intellectueel eigendom (IP) en chip-design. China en Taiwan beschikken over de grootste productiecapaciteit, terwijl Zuidoost-Azië gespecialiseerd is in de assemblage, testen en verpakking van chips. De rol van Europa is bescheiden. Wel zijn we sterk in productiemachines (mede dankzij ASML) en chip-toepassingen in de auto-industrie.
Volgens Johan Geeroms, Director Risk Underwriting Benelux van Allianz Trade, is er rondom de chip-industrie niet alleen een technologische maar ook een geopolitieke machtsstrijd gaande. 'De belangen zijn enorm. Hoofdrolspelers beconcurreren elkaar op het scherpst van de snede met grote handelsspanningen tot gevolg. De rol van chips wordt steeds dominanter. Dat geldt niet alleen voor smartphones, elektrische auto’s en huishoudelijke apparaten, maar ook voor militaire wapens. Zoals het Clingendael instituut terecht stelt: ‘Wie de beste chips heeft, heeft ook de beste aanvals- of verdedigingskracht.’ Grootmachten als de VS en China zijn daarom bereid tot het uiterste te gaan met hun investeringen. Die urgentie zien we veel minder in Europa. De VS en China hebben elk meer dan $100 miljard aan subsidies en leningen ingezet om hun chipcapaciteit te versterken. Europa komt met European Chips Act uitgesmeerd tot 2030 niet verder dan ruim $40 miljard. Europa ligt al achter en die achterstand wordt zo alleen maar groter.'
Taiwan als voorbeeld
Geeroms geeft een voorbeeld om aan te geven hoe intens groot de belangen zijn. 'Dé productie-locatie van de meest geavanceerde chips in de wereld is Taiwan. Nagenoeg alle AI-accelerators komen hier vandaan. Onder grote druk van de VS heeft TSMC (Taiwan Semiconductor Manufacturing Company) besloten om drie grote fabrieken in de VS te bouwen. Dit gaat om meer dan economische belangen. Door de samenwerking met de VS en door zijn rol van marktleider weet Taiwan zich verzekerd van Amerikaanse steun als China Taiwan zou aanvallen. Dit is typerend voor het krachtenveld op semiconductor-industrie. In dit geweld telt Europa nauwelijks mee.'
Wat moet Europa doen?
Het rapport van Allianz Trade noemt 5 stappen die Europa moet zetten om in de toekomst nog een rol van betekenis te kunnen spelen. Geeroms: 'Europa heeft grote moeite om de productiviteit te verhogen en competitief te blijven. Het is dan niet zinvol om de pijlen te richten op de massaproductie van chips voor consumentenelektronica en computers. Daarvoor is de achterstand met de belangrijkste grootmachten te groot. Slimmer is het om te investeren in halfgeleidercapaciteit voor sectoren waarin Europa nu al sterk is, zoals de auto-industrie, chemie, defensie en gezondheidszorg. Op deze gebieden kun je dan de technologische en economische concurrentiepositie versterken.'
Vijf noodzakelijke stappen volgens Allianz Trade:
- Stel een gerichte routekaart op: focus op chip-expertise in strategische sectoren;
- Ondersteun Europese bedrijven (zoals ASML) die een cruciale rol spelen in het productieproces van halfgeleiders;
- Stimuleer samenwerking tussen bedrijven en technische scholen voor AI en R&D;
- Verhoog de investeringen. Wijs jaarlijks minimaal 0,5% van het bbp toe aan R&D en capaciteit;
- Investeer minstens 10-15% van het Europese InvestAI-initiatief in datacenters en de ontwikkeling van een veilige toeleveringsketen voor halfgeleiders in Europa.
Geeroms tot slot: 'Europa heeft de afgelopen tien, twintig jaar veel steken laten vallen. De belangrijke technologische innovaties vinden niet in Europa plaats. Alleen door samen op te trekken, synergiën te stimuleren en kordaat te investeren is nog terrein terug te winnen. Behalve de digitalisering en de inhaalslag van de wapenindustrie is ook de groene transitie een belangrijke ontwikkeling waar voor de BV Europa winst valt te boeken. Of dat lukt? In ieder geval zijn de komende jaren bepalend voor de toekomstige rol van de Europese chip industry op mondiaal niveau.'
